Ψηφιακή Παιδεία

          Μπορούμε μέσα από την εκπαιδευτική διαδικασία να δημιουργήσουμε ηθικούς χαρακτήρες; Τι είδους χαρακτήρες επιδιώκουμε να γίνουν οι μαθητές;

          Με βάση το κείμενο το βασικό στοιχείο της εκπαίδευσης σχετικό με τη λειτουργία του σχολείου που είναι κυρίως αρνητικό είναι η προγραμματισμένη εκπαίδευση. Η εκπαίδευση δηλαδή που είναι ανελαστική, αποφασισμένη από άλλους. Αντιδιαστολή σε αυτό το σχολικό μοντέλο υπήρξε το ελεύθερο σχολείο, όπου η επιλογή των μαθημάτων από τους μαθητές γίνεται ελεύθερα και όπου η κύρια δραστηριότητα δεν είναι η διδασκαλία αλλά οι μαθητικές κοινότητες.

          Θα μπορούσαν οι μαθητές να θέσουν ένα λόγο ηθικού κώδικα; Κατά πόσο θα ήταν δικές τους οι ιδέες, όπως για παράδειγμα ο σεβασμός στον εαυτό, στον άλλο, κτλ;

          Σε ένα προγραμματισμένο σχολείο είναι αδύνατον να δημιουργηθούν ηθικοί χαρακτήρες καθώς βασικό στοιχείο της συναισθηματικής ωρίμανσης είναι η αυτοπεποίθηση που γεννάται από ένα περιβάλλον αγάπης που του δημιουργεί ασφάλεια και μια μέριμνα για τους άλλους και όχι εγωισμό, κακό ανταγωνισμό και αδιαφορία.

          Ο ηθικός χαρακτήρας δε δημιουργείται. Αν κάποιος δε θέλει να μάθει, δεν είναι κανείς αρμόδιος να του επιβάλλει να μάθει. Σημαντικό σε αυτήν την ιδέα είναι ο στοχασμός. Προκύπτει από την ελευθερία στο διάλογο στον οποίο δίνεται χώρος και χρόνος να στοχάζεσαι. Μέσα σε μια τέτοια διαδικασία προκύπτει ο ηθικός χαρακτήρας. Διακρίνεται στον αλληλέγγυο στοχασμό, τον κριτικό στοχασμό και το δημιουργικό στοχασμό. Αλληλέγγυος στοχασμός: δραστηριότητες στην έκφραση συναισθημάτων, σκέψεων, κτλ. Ο αλληλέγγυος στοχασμός είναι αυτός που είναι παραμελημένος κυρίως στο σχολείο είναι όμως σημαντικός για την μέριμνα για τους άλλους, το σεβασμό, την αποδοχή των διαφορετικών απόψεων, τον αλληλέγγυο τρόπο σκέψης. Αλληλεγγύη είναι η δυνατότητα στα μέλη μιας ερευνητικής κοινότητας να επιλέξουν τα θέματα μιας συζήτησης. Αντίστοιχη δυνατότητα δίνεται στους μαθητές των ελεύθερων σχολείων να καθορίσουν οι ίδιοι τις ανάγκες τους και να ορίσουν τα αντικείμενα της μάθησης τους. Κάτι τέτοιο θα ήταν πιο αποδοτικό και κυρίως τα αποτελέσματα της μάθησης με βάση τα προσωπικά ενδιαφέροντα θα ήταν πιο μακροχρόνια και εμφανή στη διαμόρφωση του ηθικού χαρακτήρα των μαθητών.

          Η έννοια της ερευνητικής κοινότητας είναι ευρύτερη της μαθητικής κοινότητας. Μπορεί να λάβει χώρο και εκτός σχολείου. Οι διαδικασίες της όμως μπορούν να ακολουθηθούν και στο σχολείο για την ανάπτυξη του φιλοσοφικού στοχασμού των παιδιών. Αυτός θα βοηθήσει μαθητές και εκπαιδευτικούς από την ανάγκη να είναι βέβαιοι για τα πάντα.

          Μπορεί ο εκπαιδευτικός να είναι δίκαιος;

          Υφίσταται ένα σύνδρομο του σωστού. Η ανάγκη του δηλαδή να έχει βέβαια αποτελέσματα. Η παιδαγωγική δεν οφείλει να έχει βέβαια αποτελέσματα. Ωστόσο, η οργάνωση της εκπαιδευτικής λειτουργίας δεν του επιτρέπει να είναι δίκαιος, όπως για παράδειγμα το να είναι δίκαιος με τους μαθητές, καθώς τους αξιολογεί χωρίς να τους γνωρίζει.

            Η αναζήτηση της αλήθειας δεν είναι μια διαδικασία με βέβαια αποτελέσματα, καθώς δεν υπάρχει μια και μοναδική αλήθεια, αλλά αλλάζει ανάλογα τις περιστάσεις, τα φαινόμενα που κρίνουμε και τα δικά μας δεδομένα με τα οποία κρίνουμε. Για την αναζήτηση της αλήθειας ο στοχασμός ως βασικό δείγμα δικαιοσύνης κρίνεται απολύτως αναγκαίος στη σχολική πραγματικότητα των προσχεδιασμένων και έτοιμων απαντήσεων. Κάθε άποψη κρύβει ένα ψήγμα αλήθειας άξιο να διερευνηθεί.      

            Πώς μπορεί ένας εκπαιδευτικός να γνωρίσει πραγματικά τους μαθητές, τις κρίσεις τους, τα μειονεκτήματά του, τι σκέφτονται για την εκπαιδευτική θεωρία;

            Αυτά μπορούν να γίνουν με τον εκπαιδευτικό διάλογο. Αυθεντικός διάλογος: Ο στόχος του διαλόγου είναι όχι να πείσω για την ορθότητα των απόψεων, αλλά να ακούσω ενδιάθετα τι έχει να πει ο άλλος.

            Διαστάσεις του στοχασμού είναι το αίσθημα και το συναίσθημα. Βασική λειτουργία λοιπόν της ερευνητικής κοινότητας είναι η διαρκής θέση ερωτημάτων με σκοπό τη συζήτηση, που θα σχετίζονται με τον τρόπο συμπεριφοράς μας ως ανθρώπινα όντα αλλά και την άσκηση στο αίσθημα και το συναίσθημα.

https://docs.google.com/document/d/1oWAPc5yGoqvZOD2rau5gC9vW7FvRhChw0hJ-xwYlus/edit