Ψηφιακή Παιδεία

Η δημοσιογράφος Ελένη Ξένου πήρε δεκάδες συνεντεύξεις, ταξίδεψε πολύ, περιπλανήθηκε για μήνες στη μακρινή Ταϊλάνδη, δοκιμάζοντας τα όριά της, επαναπροσδιόρισε τα δεδομένα της και ήρθε η ώρα να μας διηγηθεί την προσωπική διαδρομή που ακολούθησε για ν’ ανακαλύψει τον εαυτό της και να θυμηθεί ξανά, πως Ο2 σημαίνει οξυγόνο!
Τη συνάντησα ένα απριλιάτικο μεσημέρι. Για την ακρίβεια μια μέρα πριν τα γενέθλιά της. Καθίσαμε στο χαλί του υπέροχου σπιτιού της, στην παλιά Λευκωσία, και ξεφυλλίσαμε τις σελίδες της ζωής της, όπως είχα κάνει λίγες μέρες πριν όταν πήρα στα χέρια μου το πρώτο της βιβλίο με τίτλο «ΥΓ. Γεννήθηκα έναν Απρίλη». Ένα είναι σίγουρο: Η Ελένη σε συνεπαίρνει με τη γραφή και το λόγο της. Γιατί όση ώρα την ακούς να μιλά ή διαβάζεις τα κείμενά της οι εικόνες που ξεπροβάλλουν μπροστά σου, σου ξυπνούν ξεχασμένα συναισθήματα και ευαισθησίες.

ΓΡΑΦΕΙ Η ΣΥΛΒΙΑ ΚΑΡΑΚΑΤΣΑΝΗ




Η απαισιοδοξία είναι ένδειξη αλαζονείας. Το να είσαι απαισιόδοξος σημαίνει ότι δεν μπορείς να ξεφύγεις από το εγώ σου
Ελένη πώς νιώθεις που αντιστράφηκαν οι ρόλοι και θα πρέπει εσύ τώρα ν’ απαντάς σε ερωτήσεις;
Τώρα καταλαβαίνω τι ζόρι τραβούν όσοι δίνουν συνεντεύξεις. Πραγματικά είναι πολύ παράξενο το συναίσθημα να είσαι από την άλλη πλευρά, διότι ξαφνικά συνειδητοποιείς ότι κάποιος μπορεί να μπει στον δικό σου κόσμο.
Τις συνεντεύξεις πάντα τις λάτρευα –όχι βέβαια από αυτή την πλευρά αλλά από τη θέση της δημοσιογράφου– διότι είναι ένας τρόπος να εισχωρήσεις έστω και για λίγο στον κόσμο του ανθρώπου που έχεις απέναντί σου.

Μίλησέ μου για τη μικρή Ελένη που χωνόταν μέσα στις σακούλες με τις σοκολάτες. Τι έχεις κρατήσει από αυτά τα αθώα παιδικά χρόνια;
Η γιαγιά μου έμενε σε ένα μικρό σπίτι δίπλα από την Αρχιεπισκοπή και ο παππούς μου είχε κατάστημα με ξηρούς καρπούς και σοκολάτες στην Ερμού. Το παιγνίδι μου ήταν να κρύβομαι μέσα στις σακούλες με τις σοκολάτες και να τρώω ασταμάτητα.
Επειδή ο πατέρας μου σπούδαζε και κατά διαστήματα πήγαινε στη Θεσσαλονίκη για να δώσει εξετάσεις, εγώ έμενα για μεγάλο χρονικό διάστημα με τη γιαγιά μου. Έχω πάρα πολλές και έντονες εικόνες από τη γειτονιά αυτή. Θυμάμαι τις φιλενάδες της γιαγιάς μου, που κάθονταν έξω στην αυλή, τις πόρνες πιο κάτω που έρχονταν και τις κερνούσε καφέ η γιαγιά, την εκκλησία που πηγαίναμε κάθε Κυριακή, το ποδήλατό μου…
Δεν ήταν απλά μια γειτονιά. Ήταν το σκηνικό της παιδικής μου ηλικίας. Πάντα έλεγα λοιπόν πως ο μόνος λόγος για να μετακομίσω από το διαμέρισμά μου, που βρισκόταν σε κεντρική οδό της Λευκωσίας, ήταν για να ζήσω στην παλιά πόλη. Το νέο μου σπίτι τυγχάνει να είναι πολύ κοντά στη γειτονιά της γιαγιάς μου και όταν περπατώ νιώθω την ίδια χαρά που ένιωθα όταν ήμουν μικρή.

Η ζωή στην παλιά πόλη

Αρκετός νεαρός κόσμος άρχισε να επιστρέφει στην παλιά πόλη. Τι πιστεύεις έχει αλλάξει;
Όταν ζεις εδώ αποκτάς ξανά την αίσθηση της γειτονιάς, κάτι το οποίο δεν έχεις στην καινούργια πόλη. Εδώ όταν σου κάνει κέφι να περπατήσεις δεν αισθάνεσαι ότι είσαι εξωγήινος! Εγώ κινούμαι με το ποδήλατο και νιώθω πολύ άνετα και όμορφα.
Επίσης, αναπτύσσονται πιο στενές σχέσεις με τον κόσμο, είναι πιο γραφικά και η παλιά πόλη έχει χαρακτήρα σε αντίθεση με τη νέα πόλη που έχει ανάμεικτη αρχιτεκτονική και πολλές διαφορετικές ταυτότητες.

Απέκτησες το νέο σου σπίτι επιστρέφοντας από μια μακρά περιπλάνηση στην Ασία. Τι σε ώθησε να κάνεις αυτή την αλλαγή;
Στην Ασία ήρθα πολύ κοντά στη φύση. Το στοιχείο της φύσης ήταν επιβλητικό. Έβλεπες ολόκληρο τον ουρανό, παντού κυριαρχούσε το μπλε και το πράσινο. Συνειδητοποίησα τότε ότι είναι πολύ σημαντικό να βάλεις στην καθημερινότητά σου στοιχεία της φύσης όπως ο ουρανός και η θάλασσα. Όταν γύρισα από το ταξίδι δεν μπορούσα πλέον να βλέπω μόνο ένα κομμάτι του ουρανού, ανάμεσα στις πολυκατοικίες. Αποφάσισα λοιπόν να κάνω αυτή την αλλαγή και μετακόμισα στην παλιά πόλη όπου η ζωή είναι πολύ διαφορετική.

Η επαφή σου με τη δημοσιογραφία πώς ξεκίνησε;
Η δημοσιογραφία ήταν πάντα μέσα στο σπίτι μου. Ο πατέρας μου ήταν χρόνια πολιτικός αναλυτής και δημοσιογράφος. Τον θυμάμαι να κάθεται τις νύχτες στη βεράντα του σπιτιού και να γράφει έχοντας πάντα δίπλα του ένα τασάκι με εκατομμύρια τσιγάρα!
Αν και πάντα έγραφα, αντιδρούσε το σύστημά μου σε ό,τι αφορά το θέμα της δημοσιογραφίας διότι δεν ήθελα να γίνω ό,τι και οι δικοί μου. Έψαχνα λοιπόν διάφορα άλλα επαγγέλματα και τελικά επέλεξα τη νομική. Στην πορεία όταν σπούδαζα στην Αθήνα –ήταν μια έντονη εποχή όπου πρωτοεμφανίστηκαν οι νέες πένες γραφής όπως η Μαλβίνα, ο Λάλας και άλλοι και γίνονταν προσπάθειες για έναν καινούργιο περιοδικό τύπο και έναν νέο τρόπο γραφής– άρχισαν να γράφουν πιο προσωπικά και πιο lifestyle και η παρέα των φοιτητών συζητούσαμε καθημερινά τα όσα γράφονταν. Συνειδητοποίησα τότε ότι με ενδιέφερε να ασχοληθώ με τη δημοσιογραφία. Βασικά πάντα με ενδιέφερε αλλά ήμουν αντιδραστική με την οικογενειακή προϊστορία. Αφού τέλειωσα τη νομική φοίτησα σε δημοσιογραφική σχολή και επιστρέφοντας στην Κύπρο ασχολήθηκα με τη δημοσιογραφία.

Γνώρισες πολλούς σημαντικούς ανθρώπους στη δημοσιογραφική σου καριέρα. Τι κράτησες από όλες αυτές τις συνεντεύξεις που έχεις κάνει και τις εκμυστηρεύσεις των συνομιλητών σου;
Πάντα με γοήτευε αυτό το είδος. Ήθελα να πάρω εκατομμύρια συνεντεύξεις στην καριέρα μου. Είχα μιαν καθαρή, αυθεντική περιέργεια να μάθω πράγματα και δεν είχα ως κίνητρο απλώς να κάνω τη δουλειά μου. Με ενδιέφερε να μάθω πώς είναι και πώς ζουν άνθρωποι που θαυμάζουμε και μας καθορίζουν. Τι υπάρχει πίσω από ένα έργο τέχνης, πώς ζει ο δημιουργός του. Τι είναι το ταλέντο και πώς το διαχειρίζεται κάποιος στην καθημερινότητά του. Συνειδητοποίησα ότι ταλέντο μπορεί να είναι πολλά πράγματα αλλά σίγουρα είναι ένας ευαίσθητος τρόπος θέασης των πραγμάτων, δηλαδή είναι λες και τα κύτταρά σου είναι πιο αφυπνισμένα.
Όταν πήγαινα να πάρω μια συνέντευξη διαφαίνονταν αυτές οι προθέσεις μου και οι άνθρωποι που είχα απέναντί μου τις αποδέχονταν. Μπορεί ακόμη και το γεγονός ότι είμαι μικροκαμωμένη να τους έκανε να αισθάνονταν ότι δεν απειλούνταν και χαλάρωναν διώχνοντας τις άμυνες που μπορεί να έχει κάποιος απέναντι σε ένα δημοσιογράφο. Επίσης καταλάβαιναν ότι ήμουν πολύ διαβασμένη, διότι πραγματικά μελετούσα πολύ πριν πάρω μια συνέντευξη. Μπορεί να μελετούσα για μέρες. Και τότε δεν είχαμε ούτε ίντερνετ. Χωνόμουν μέσα σε παλιά τεύχη περιοδικών, και κρατούσα ντοσιέ γεμάτα από συνεντεύξεις μήπως μου χρειάζονταν στο μέλλον.

Έλυσες πολλές προσωπικές απορίες μέσα από αυτές τις συνεντεύξεις;
Ναι σίγουρα. Βλέπεις έναν διαφορετικό τρόπο σκέψης και ακούς πράγματα που είναι βιωμένα σε κάποιους ανθρώπους μέσα από μιαν πιο ευαισθητοποιημένη οπτική γωνία. Μου έμειναν πολλές φράσεις αποτυπωμένες μέσα από τις συνεντεύξεις που έχω κάνει και δεν πρόκειται για ωραία λόγια που έχω κρατήσει ως αποφθέγματα, αλλά είναι σαν να σου ανοίγει ο καθένας ένα άλλο παράθυρο και σου προτείνει να δεις και μια νέα εικόνα.

Στα παπούτσια των άλλων

Πάντα είχες αυτή τη μανία, να παρατηρείς τις ζωές των ανθρώπων. Να μπαίνεις στα παπούτσια των άλλων όπως λες και στο βιβλίο σου.
Ναι πάντα είχα αυτή τη «διαστροφή». Νομίζω ότι επειδή μεγάλωσα σε μια οικογένεια με ισχυρές προσωπικότητες που είχαν έντονες απόψεις, αυτό με έκανε να συνειδητοποιήσω αρκετά νωρίς ότι η πραγματικότητα δεν είναι μία. Ο καθένας ζει την πραγματικότητα μέσα από τα δικά του μάτια. Αυτό οξύνει την παρατηρητικότητά σου διότι προσπαθείς να καταλάβεις πώς ένα γεγονός ερμηνεύεται διαφορετικά ανάλογα με την προσωπικότητα και το χαρακτήρα του καθενός. Μου είχε πει κάποτε ένας συγγραφέας ότι ο κάθε άνθρωπος είναι ένα μικρό διήγημα. Δεν υπάρχει κανένας που να μην έχει μιαν ενδιαφέρουσα ιστορία να πει. Αυτό το πιστεύω απόλυτα. Προσπαθώντας να καταλάβεις τις ιστορίες που κουβαλούν οι άλλοι άνθρωποι στο τέλος της μέρας μαθαίνεις καλύτερα τη δική σου.

Ταξίδεψες πολύ. Από πού πήγαζε αυτή η ανάγκη να γνωρίσεις μέρη, ανθρώπους και πολιτισμούς;
Ζήλευα πάντα τους ανθρώπους που ζουν on the road, που παίρνουν ένα σακίδιο και χάνονται για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Πρέπει να καταφέρεις να σπάσεις διάφορα πλαίσια για να φτάσεις στο σημείο να πεις θα πάω και ό,τι γίνει. Δεν είναι θέμα μόνο ρίσκου αλλά πρέπει να είσαι ανοικτός σε οποιαδήποτε εμπειρία μπορεί να σου προκύψει στο δρόμο. Όταν βρεθείς μπροστά στο μη γνώριμο συνειδητοποιείς πράγματα δικά σου. Άρχισα να ταξιδεύω έχοντας αυτό στο μυαλό μου. Μου άρεσε να παρατηρώ τον κόσμο και τις αντιδράσεις του γι’ αυτό και πάντα καθόμουν με τις ώρες σε πλατείες ή ταξίδευα με μετρό και προσπαθούσα να φανταστώ τις ζωές των ανθρώπων που έβλεπα γύρω μου. Ένιωθα ότι υπάρχει κάτι εκεί έξω που ήθελα να το δω.

Το ταξίδι

Ήρθε η ώρα που πήρες ένα σακίδιο κι έφυγες.
Όταν αποφάσισα να κάνω το μεγάλο ταξίδι το οποίο διήρκεσε οκτώ μήνες ήμουν σε μιαν ανάγκη να επαναπροσδιορίσω τα δεδομένα μου. Είναι από ένα εσωτερικό ταξίδι που ξεκινά αυτή η ιστορία. Δεν ήταν τάση φυγής αλλά μια πολύ συνειδητοποιημένη απόφαση. Από τη στιγμή που νιώθεις την ανάγκη να επαναπροσδιοριστείς, να δεις αν όντως τα δικά σου παπούτσια είναι αυτά που θέλεις να φοράς ή εάν νιώθεις ότι τα πλαίσιά σου στενεύουν τότε έχεις ευθύνη απέναντι στον εαυτό σου και στη ζωή να δοκιμαστείς, να απαντήσεις στα οποιαδήποτε ερωτήματα στριφογυρίζουν στο μυαλό σου και σε εμποδίζουν να προχωρήσεις.

Αυτό το προσωπικό ταξίδι, η πολύμηνη περιπλάνησή σου στην Ασία σε έκανε να αναθεωρήσεις πολλά πράγματα; Εκεί γνώρισες πραγματικά την Ελένη;
Ήταν πάρα πολύ καθοριστικό αυτό το ταξίδι για μένα. Έρχεσαι αντιμέτωπος με πολλά πράγματα – τον εαυτό σου, το χρόνο και συνειδητοποιείς ότι η ζωή είναι κάτι πολύ πιο μεγάλο από αυτό που βλέπουμε. Πλέον η οπτική γωνία από την οποία βλέπω τα πράγματα άλλαξε εντελώς. Απέκτησα ξανά μιαν τεράστια εμπιστοσύνη προς τη ζωή και ηρεμία. Έμαθα ότι πρέπει να δέχεσαι αυτό που είσαι και να το υπερασπίζεσαι. Έχει μεγάλη σημασία το ένστικτό μας, όχι με την απλοϊκή έννοια αλλά ότι καμιά φορά δεν χρειάζεται να καταλαβαίνεις και να εξηγείς τα πάντα ή να έχεις απαντήσεις για όλα, απλώς πρέπει να εμπιστεύεσαι μέσα σου, αυτό που σου δίνει σήμα ότι εδώ που είμαι, είμαι στο σωστό μέρος. Ο καθένας μας έχει έναν εσωτερικό οδηγό.

Επιστρέφοντας τι αλλαγές έκανες στη ζωή σου;
Όταν έφθανε προς το τέλος αυτό το ταξίδι πήρα ένα κομμάτι χαρτί και έγραψα μια λίστα πώς ήθελα να είναι η ζωή μου από δω και μπρος, διότι ήθελα να διασφαλίσω ότι δεν θα ξεχάσω τι είχα αποκομίσει και πλέον ένιωθα ότι το μυαλό μου ήταν καθαρό –αυτά που λερώνουν το νου μας είναι οι φοβίες και οι ανασφάλειές μας. Ένα από τα πράγματα που ήθελα να αλλάξω ήταν το σπίτι. Ήθελα πλέον να μένω σε σπίτι και όχι σε διαμέρισμα. Δεύτερη αλλαγή ήταν η δουλειά. Δεν ήθελα να είμαι στο γραφείο αλλά να εργάζομαι στο δικό μου χρόνο. Υπήρχαν και αρκετά άλλα πιο μικρά που μπήκαν στη λίστα.
Όταν επέστρεψα η λίστα αυτή ήταν στο συρτάρι ως ένας πολύ σημαντικός οδηγός. Συνειδητοποίησα ακόμη ότι μπορεί μεν να αποφασίσεις ότι θέλεις να κάνεις κάποια συγκεκριμένα πράγματα στη ζωή σου αλλά δεν πρέπει να είσαι ανυπόμονος και ν’ απογοητεύεσαι. Είναι άλλη η ώρα που αποφασίζεις και άλλη η ώρα που υλοποιείς τις αποφάσεις σου. Προσωπικά μου πήρε τρία χρόνια για να κάνω αρκετά από τα πράγματα που είχα σημειώσει στη λίστα. Αυτό μου έδωσε ακόμα ένα σημαντικό μάθημα. Ότι πρέπει να κάνεις υπομονή και να παραμένεις εστιασμένος στους στόχους σου. Πρέπει να εμπιστεύεσαι ότι θα γίνουν αυτά που θέλεις αλλά χρειάζεται χρόνος. Οτιδήποτε γίνεται που θέλεις να γίνει, γίνεται την ώρα που μπορείς να το διαχειριστείς.

Σε αυτό σίγουρα παίζει ρόλο και η αισιοδοξία.
Η απαισιοδοξία πλέον κατ’ εμένα είναι ένδειξη αλαζονείας. Το να είσαι απαισιόδοξος σημαίνει ότι δεν μπορείς να ξεφύγεις από το εγώ σου. Σημαίνει ότι τα πάντα περιστρέφονται γύρω από τον δικό σου μικρόκοσμο.

Αφήγηση μιας διαδρομής

Ξέρω ότι πολλοί φίλοι και αναγνώστες σου, σε παρότρυναν να βγάλεις ένα βιβλίο. Τελικά ήρθε η κατάλληλη ώρα. Γιατί τώρα;
Ναι ήρθε η ώρα με τον ίδιο μαγικό τρόπο που έρχονται τα πράγματα την ώρα που μπορείς να τα διαχειριστείς. Προφανώς αυτή ήταν η φάση που πίστεψα αρκετά στον εαυτό μου και στα κείμενά μου τα οποία συνειδητοποίησα ότι λόγω και των αντιδράσεων του κόσμου έχουν μια ζωή από μόνα τους την οποία δεν έχω δικαίωμα να τους την κόψω. Από τη στιγμή που έζησα μιαν εμπειρία που περιέχει κάποιες δικές μου αλήθειες εξ αρχής είπα ότι ήθελα να τις μοιραστώ και ένας τρόπος ήταν αυτό το βιβλίο.
Πολύς κόσμος που διάβασε το βιβλίο μου στέλνει μηνύματα ότι ταξίδεψε μαζί μου. Τα σχόλια των αναγνωστών είναι πολύ συγκινητικά. Την ίδια αίσθηση που είχα γράφοντας αυτές τις ιστορίες, την έχουν τώρα και οι αναγνώστες του βιβλίου και αυτό είναι τεράστια εξαργύρωση.

Ελένη αύριο έχεις γενέθλια. Ο φετινός Απρίλης είναι σίγουρα ξεχωριστός, έτσι δεν είναι;
Η αλήθεια είναι πως νιώθω τεράστια ευγνωμοσύνη απέναντι στα πράγματα. Ξέρεις όταν είμαστε μικροί η λέξη που μας οδηγεί στο να ζήσουμε τη ζωή μας είναι η αθωότητα. Όταν πλέον μεγαλώσουμε αυτή η λέξη αντικαθίσταται από τη λέξη ευγνωμοσύνη.
Όταν ήμουν στην Ταϊλάνδη μια μέρα καθώς έγραφα πάνω στη βεράντα και έβλεπα τη θάλασσα μπήκα για λίγο στο δωμάτιο να πάρω κάτι και όταν επέστρεψα και είδα αυτή την εικόνα θυμήθηκα πως κάποτε όταν ήμουν μικρή και με ρωτούσαν ποιο είναι το όνειρό σου έλεγα ότι θα ήθελα να βρίσκομαι σε μια μικρή καλύβα δίπλα στη θάλασσα και να γράφω. Ξαφνιάστηκα από αυτό που είδα και κατάλαβα πόσο σπουδαίο πράγμα είναι να βλέπεις ένα όνειρό σου να πραγματοποιείται. Εκείνη τη στιγμή ένιωσα ευγνωμοσύνη. Το ίδιο νιώθω και τώρα διότι είναι ένα όνειρο να γιορτάσω τα γενέθλιά μου έχοντας στα χέρια μου το βιβλίο μου και ο τίτλος «Γεννήθηκα έναν Απρίλη» έχει τη δική του σημασία, διότι πραγματικά ξαναγεννήθηκα έναν Απρίλη...

πηγή: περιοδικό Πρωτεύουσα