Ψηφιακή Παιδεία

Α΄ Κείµενο
∆ιονύσιος Σολωµός, «O KΡΗΤΙΚΟΣ»
1. Πιστέψετε π’ ότι θα πώ ειν’ ακριβή αλήθεια,
2. Μά τες πολλές λαβωµατιές που µόφαγαν τα στήθια,
3. Μά τους συντρόφους πόπεσαν στην Κρήτη πολεµώντας,
4. Μά την ψυχή που µ’ έκαψε τον κόσµο απαρατώντας.
5. (Λάλησε, Σάλπιγγα! Κι εγώ το σάβανο τινάζω,
6. Και σχίζω δρόµο και τς αχνούς αναστηµένους κράζω:
7. « Μην είδετε την οµορφιά που την Κοιλάδα αγιάζει;
8. Πέστε, να ιδείτε το καλό εσείς κι ό,τι σας µοιάζει.
9. Καπνός δε µένει από τη γη.
νιός ουρανός εγίνη.
10. Σαν πρώτα εγώ την αγαπώ και θα κριθώ µ’ αυτήνη.
11. -Ψηλά την είδαµε πρωί.
της τρέµαν τα λουλούδια
12. Στη θύρα της Παράδεισος που εβγήκε µε τραγούδια.
13. Έψαλλε την Ανάσταση χαροποιά η φωνή της,
14. Κι έδειχνεν ανυποµονιά γιά νά µπει στο κορµί της.
15. Ο ουρανός ολόκληρος αγρίκαε σαστισµένος,
16. Το κάψιµο αργοπόρουνε ο κόσµος ο αναµµένος.
17. Και τώρα οµπρός την είδαµε. ογλήγορα σαλεύει.
18. Όµως κοιτάζει εδώ κι εκεί και κάποιονε γυρεύει»).
1. Ακόµη εβάστουνε η βροντή………………
2. Κι η θάλασσα, που σκίρτησε σαν το χοχλό που βράζει,
3. Ησύχασε και έγινε όλο ησυχία και πάστρα,
4. Σαν περιβόλι ευώδησε κι εδέχτηκε όλα τ’ άστρα.
5. Κάτι κρυφό µυστήριο εστένεψε τη φύση
6. Κάθε οµορφιά να στολιστεί και το θυµό ν’ αφήσει.
7. ∆εν ειν’ πνοή στον ουρανό, στη θάλασσα, φυσώντας
8. Ούτε όσο κάνει στον ανθό η µέλισσα περνώντας,
9. Όµως κοντά στη κορασιά,που µ’ έσφιξε κι εχάρη,
10. Εσειότουν τ’ ολοστρόγγυλο και λαγαρό φεγγάρι.
11. Και ξετυλίζει ογλήγορα κάτι που εκείθε βγαίνει,
12. Κι οµπρός µου ιδού που βρέθηκε µια φεγγαροντυµένη.
13. Έτρεµε το δροσάτο φως στη θεϊκιά θωριά της,
14. Στα µάτια της τα ολόµαυρα και στα χρυσά µαλλιά της.
1. Εκοίταξε τ’ αστέρια, κι εκείνα αναγαλλιάσαν,
2. Και την αχτινοβόλησαν και δεν την εσκεπάσαν.
3. Κι από το πέλαο, που πατεί χωρίς να το σουφρώνει,
4. Κυπαρισσένιο ανάερα τ’ ανάστηµα σηκώνει,
5. Κι ανεί τς αγκάλες µ’ έρωτα και µε ταπεινοσύνη,
6. Κι έδειξε πάσαν οµορφιά και πάσαν καλοσύνη.
7. Τότε από φως µεσηµερνό η νύχτα πληµµυρίζει,
8. Κι η χτίσις έγινε ναός που ολούθε λαµπυρίζει.
9. Τέλος σ’ εµέ που βρίσκοµουν οµπρός της µες στα ρείθρα,
10. Καταπώς στέκει στο Βοριά η πετροκαλαµίθρα,
11. Όχι στην κόρη, αλλά σ’ εµέ την κεφαλή της κλίνει.


Β΄ Ερωτήσεις
1. Ποιες είναι οι βασικές λογοτεχνικές επιρροές που φαίνεται να δέχεται ο Σολωµός όπως εµφανίζονται στο παραπάνω απόσπασµα; (Μονάδες 15)

2. α) Να αναφέρετε µε συντοµία τα αφηγηµατικά επίπεδα που συναντούµε στο παραπάνω απόσπασµα.
β) Με ποιους τρόπους- εκφραστικά µέσα δραστηριοποιείται ο ποιητής; (Μονάδες 20)

3. α) Ποιος ο ρόλος του όρκου; Να επισηµάνετε τα βασικά χαρακτηριστικά του.

β) Τι εννοεί κατά τη γνώµη σας ο ποιητής µε τη λέξη «πετροκαλαµίθρα» στιχ.10, απόσπ. 4{21}; (Μονάδες 20)

4. Να αναφέρετε τις πιθανές ερµηνείες της Φεγγαροντυµένης. (Μονάδες 25)

5. Να συγκρίνετε το πώς προετοιµάζεται η εµφάνιση της «Φεγγαροντυµένης» στον «Κρητικό»- απόσπασµα 3{20} και στον «Πειρασµό» - Ελεύθεροι Πολιορκηµένοι(Σχεδίασµα Γ΄). (Μονάδες 20)

∆ιονύσιος Σολωµός, «Ελεύθεροι Πολιορκηµένοι», Σχεδίασµα Γ’, απόσπασµα 6ο, « Ο Πειρασµός»
1. Έστησ’ ο Έρωτας χορό µε τον ξανθόν Απρίλη,
2. Κι η φύσις ηύρε την καλή και τη γλυκιά της ώρα,
3. Και µες στη σκιά που φούντωσε και κλει δροσιές και µόσχους
4. Ανάκουστος κιλαϊδισµός και λιποθυµισµένος.
5. Νερά καθάρια και γλυκά, νερά χαριτωµένα,
6. Χύνονται µες στην άβυσσο τη µοσχοβοληµένη,
7. Και παίρνουνε το µόσχο της, κι αφήνουν τη δροσιά τους,
8. Κι ούλα στον ήλιο δείχνοντας τα πλούτια της πηγής τους,
9. Τρέχουν εδώ, τρέχουν εκεί, και κάνουν σαν αηδόνια.
10. Έξ’ αναβρύζει κι η ζωή σ’ γη, σ’ ουρανό, σε κύµα.
11. Αλλά στης λίµνης το νερό, π’ ακίνητο ’ναι κι άσπρο,
12. Ακίνητ’ όπου κι αν ιδείς, και κάτασπρ’ ως τον πάτο,
13. Με µικρόν ίσκιον άγνωρον έπαιξ’ η πεταλούδα,
14. Που ’χ’ ευωδίσει τα ύπνους της µέσα στον άγριο κρίνο.
15. Αλαφροΐσκιωτε καλέ, για πες απόψε τι ’δες.
16. Νύχτα γιοµάτη θαύµατα, νύχτα σπαρµένη µάγια!
17. Χωρίς ποσώς γης, ουρανός και θάλασσα να πνένε,
18. Ουδ’ όσο κάν’ η µέλισσα κοντά στο λουλουδάκι,
19. Γύρου σε κάτι ατάραχο π’ ασπρίζει µες στη λίµνη,
20. Μονάχο ανακατώθηκε το στρογγυλό φεγγάρι,
21. Κι όµορφη βγαίνει κορασιά ντυµένη µε το φως του.

Απαντήσεις
1. Μία βασική επιρροή ως προς την στιχουργική δοµή που µπορούµε να αναφέρουµε είναι το δηµοτικό τραγούδι, απ’ όπου ο Σολωµός δανείζεται τον ιαµβικό δεκαπεντασύλλαβο στίχο µε την τοµή στην όγδοη συλλαβή (Κυπαρισσένιο ανάερα / τ’ ανάστηµα σηκώνει) και τον χειρίζεται µε επιδέξιο τρόπο όπως η Κρητική Σχολή, που αποτελεί εξίσου πηγή επιρροής για τον ποιητή: χρησιµοποιεί τον ιαµβικό δεκαπεντασύλλαβο στίχο µε ζευγαρωτή ανά δύο στίχους οµοιοκαταληξία (εκοίταξε τ’ αστέρια, κι εκείνα αναγαλλιάσαν //και την αχτινοβόλησαν και δεν την εσκεπάσαν). Ως προς τη θεµατολογία διακρίνουµε πάλι δύο επιρροές. Καταρχάς αναφέρεται ο Ιταλικός Ροµαντισµός, από τον οποίο δανείζεται προσφιλή θέµατα όπως: νυχτερινή θαλασσινή καταιγίδα (στιχ. 1-2, απόσπ.3{20}), οράµατα (οι αναστηµένοι νεκροί-στιχ.6-18, απόσπ. 2{19} και η παρουσία της φεγγαροντυµένης-στιχ. 11-14, απόσπ.3{20} και στιχ. 1-11, απόσπ.4{21}), έρωτας (στιχ.4-5, απόσπ. 4{21}), θάνατος (στιχ. 3, απόσπ. 2{19}). Έπειτα πρέπει να αναφερθεί η Επτανησιακή Σχολή από την οποία δανείζεται το θέµα της θρησκείας (οι αναστηµένοι νεκροί στο χρόνο της ∆ευτέρας Παρουσίας: στιχ.5-18, απόσπ. 2{19}, της πατρίδας (αναφορά στους συµπολεµιστές του που σκοτώθηκαν στην Κρήτη- στιχ.3, απόσπ.2{19}), της φύσης (περιγραφή του  θαλασσινού τοπίου µετά την ξαφνική γαλήνη-στιχ.1-10, απόσπ.3{20} και µεταµόρφωση της φύσης µε την παρουσία της Φεγγαροντυµένης-στιχ.1-8, απόσπ. 4{21}, του εξιδανικευµένου έρωτα (συνάντηση του ήρωα µε την αγαπηµένη του στο χρόνο της ∆ευτέρας Παρουσίας-στιχ.7-18, απόσπ. 2{19}). Τέλος υπάρχει ένας διάχυτος λυρισµός που διακρίνεται από την έκφραση των προσωπικών συναισθηµάτων του
Κρητικού, ιδιαίτερα στους στίχους που ορκίζεται στην αγαπηµένη του και στους συντρόφους του (απόσπ. 2{19}) και στα αποσπάσµατα 3{20}και 4{21}µε την περιγραφή της φύσης που αποδίδεται θαυµάσια µε τη χρήση επιθέτων όπως: κρυφό, ολοστρόγγυλο, λαγαρό, δροσάτο, θεϊκιά, κυπαρισσένιο.

2. α) Στο απόσπασµα 2{19} και στους στίχους 1-4 βρισκόµαστε στο αφηγηµατικό παρόν. Τα δραµατικά γεγονότα έχουν συντελεστεί και ο ήρωας αφηγείται την ιστορία του. Στους στίχους 5-18, στο ίδιο απόσπασµα, ο ήρωας µεταβαίνει στο αφηγηµατικό µέλλον της ∆ευτέρας Παρουσίας, όπου αναζητά την αγαπηµένη του, ανάµεσα στους αναστηµένους νεκρούς. Στο απόσπασµα 3{20}και στους στίχους 1-14, και στο απόσπασµα 4{21}και στους στίχους 1-11 ο ήρωας επιστρέφει στο αφηγηµατικό παρόν και αφηγείται τη νυχτερινή περιπέτεια στη θάλασσα και την εµφάνιση της φεγγαροντυµένης.

β) Ο «Κρητικός» είναι αφηγηµατικό ποίηµα που απαρτίζεται από πέντε ενότητες. Στο υπό εξέταση απόσπασµα υπάρχει ένας αφηγητής-πρωταγωνιστής, ο Κρητικός, δραµατοποιηµένος, καθώς αφηγείται την προσωπική του ιστορία σε πρώτο ενικό πρόσωπο. Η οπτική εστίαση είναι εσωτερική, καθώς ο αφηγητής γνωρίζει µόνο όσα έχουν υποπέσει στην αντίληψή του (συνάντηση µε τους αναστηµένους νεκρούς- εµφάνιση της φεγγαροντυµένης). Πέρα από την αφήγηση, ο ποιητής χρησιµοποιεί το διάλογο (συνάντηση µε τους αναστηµένους νεκρούς-στιχ.6-18, απόσπ.2{19}), την περιγραφή (του θαλασσινού τοπίου -στιχ.1-10, απόσπ. 3{20} και στιχ.7-8, απόσπ.4{21}και της φεγγαροντυµένης-στιχ.11-14, απόσπ.3{20} και στιχ. 1-11, απόσπ.4 {21}). Τα κυριότερα εκφραστικά µέσα που χρησιµοποιεί ο ποιητής είναι οιµεταφορές(στιχ. 2, απόσπ. 2{19}, στιχ.13, απόσπ.3{20}, στιχ. 5, απόσπ. 4{21}), οι παροµοιώσεις(στιχ.4, απόσπ.3{20},στιχ. 10-11, απόσπ. 4{21}),οι προσωποποιήσεις(στιχ.15, απόσπ. 2{19}, στιχ.1, απόσπ.4{21}), εικόνες (οπτικές: οι αναστηµένοι νεκροί, στίχοι 6-18, απόσπασµα 2{19} και η ανάδυση της φεγγαροντυµένης, στίχ. 11-14,απόσπ. 3{20} και στίχ. 1-11, απόσπ. 4{21},ακουστικές: η ταραγµένη θάλασσα- στιχ.1-2, απόσπ.3 {20}, οσφρητικές: το σάβανο- οι αναστηµένοι νεκροί- στιχ. 5-6, απόσπ.2{19} και η θάλασσα που ευώδιασε:στιχ. 4, απόσπ. 3{20}). Επίσης χρησιµοποιεί επίθετα (ακριβή
αλήθεια-στιχ.1, αποσπ. 2{19}, κρυφό µυστήριο-στιχ.5, ολοστρόγγυλο και λαγαρρό φεγγάρι-στιχ. 10, δροσάτο φως-στιχ.13, απόσπ.3{20). Τέλος αναφέρουµε το σχήµα υποφοράς – ανθυποφοράς (µην είδετε…- ψηλά την είδαµε, στιχ. 7 και 11, απόσπ. 2{19}).

3. α) Πρόκειται για µια έκκληση εµπίστευσης προς το ακροατήριό του. Στόχος του είναι να «δέσει» την αφήγησή του µε τους ιερούς όρκους για να τονίσει την αλήθεια των λόγων του και την απουσία υπερβολής ή ψεύδους. Η αναγκαιότητα αυτή προκύπτει γιατί πρόκειται ν’ αφηγηθεί µια έντονη
µεταφυσικής προέλευσης εµπειρία που µπορεί να προκαλέσει αµφισβήτηση. Για να κάµψει τις τυχόν αντιρρήσεις των ακροατών του, ο Κρητικός, καταφεύγει σ’ έναν τριπλό όρκο (απόσπασµα 2{19}, στίχοι 2-4), ο οποίος δίνεται σε κλιµακωτό σχήµα, µε ανιούσα κλίµακα. Συγκεκριµένα ο Κρητικός
αφηγείται κάτι που ξεπερνά το χώρο του επιστητού και των αισθήσεων: τη συνάντησή του µε την αγαπηµένη του στον χωροχρόνο της ∆ευτέρας Παρουσίας. Έτσι λοιπόν ορκίζεται σε τρία ιδανικά , που τα αναφέρει αξιολογικά, από το λιγότερο σηµαντικό στο περισσότερο. Ορκίζεται πρώτα στις
πολλές λαβωµατιές που δέχτηκε όταν πολεµούσε τους Τούρκους(στιχ.2) : Ο όρκος αυτός δείχνει την υπόσταση του Κρητικού ως πολεµιστή. Στη συνέχεια ορκίζεται στους συµπολεµιστές του που σκοτώθηκαν στον κοινό αγώνα (στιχ.3), γεγονός που υποδεικνύει την αξία που έχει για τον πολεµιστή η
συντροφικότητα και η ηθική υποστήριξη προς το συµπολεµιστή. Και τέλος, ορκίζεται στην ψυχή της νεκρής –πλέον- αγαπηµένης του (στιχ.3).Αυτός ο τελευταίος και πιο σηµαντικός όρκος φανερώνει την ηθική προσωπικότητα του ήρωα, ταυτόχρονα όµως προοικονοµεί το θάνατο της αγαπηµένης του και τη
δική του συντριβή.

β) Καταρχάς, αν επιχειρήσουµε µια γλωσσολογική προσέγγιση θα διαπιστώσουµε ότι η λέξη «πετροκαλαµίθρα» που χρησιµοποιεί ο ποιητής είναι αντιδάνειο: καλαµίτης είναι η αρχική λέξη και pietra calamita η βενέτικη. Πρόκειται για είδος πρωτόγονης µαγνητικής βελόνας από καλάµι, δείκτης
πυξίδας. Επίσης, η πετροκαλαµίθρα είναι έννοια συνώνυµη µε το αλεξικέραυνο. Τέλος, µία ερµηνευτική προσέγγιση σχετίζεται µε την αξιοποίηση του φαινοµένου του µαγνητισµού στη λογοτεχνία: αναφέρεται στην έλξη ψυχών- πνευµάτων-σωµάτων. Έτσι λοιπόν η κλίση του κεφαλιού της φεγγαροντυµένης
προς τον Κρητικό µοιάζει µε την κλίση του δείκτη µίας πυξίδας προς το µαγνητικό Βορρά. Ο Κρητικός γοητεύεται από τη θεϊκή µορφή της Φεγγαροντυµένης, εντυπωσιάζεται και καθηλώνεται έκθαµβος. Έλκεται από τη Φεγγαροντυµένη και µένει προσανατολισµένος σ’ αυτήν, όµοια µε τη βελόνα της πυξίδας. Φανερώνει τη γοητεία που ασκεί η Φεγγαροντυµένη µ’ έναν ανεπαίσθητο και ροµαντικό ερωτισµό στον Κρητικό και τον «παραλύει» δικαιολογώντας έτσι τον αποπροσανατολισµό του από το στόχο του, τησωτηρία της αγαπηµένης του. Επίσης µπορούµε να προσθέσουµε ότι ο ποιητής είναι το σίδερο που µεσολαβεί για να λειτουργήσει η πετροκαλαµίθρα σαν αλεξικέραυνο, ώστε να εκτονώσει το κεραυνοβόληµα µακριά από την αγαπηµένη του.

4. Η ερµηνεία της «Φεγγαροντυµένης» έχει απασχολήσει εκτεταµένα τη φιλολογική έρευνα. Έχουν διατυπωθεί πολλές ερµηνείες που χωρίζονται σε «συνθετικές» και «αναλυτικές». Οι «συνθετικές» είναι αυτές που συσχετίζουν τη «Φεγγαροντυµένη» µε την αρραβωνιαστικιά του Κρητικού ενώ οι «αναλυτικές» «εισάγουν» και µια δεύτερη παρουσία. Η «συνθετική» ερµηνεία θεωρεί τη Φεγγαροντυµένη ως µία οπτασία της Ψυχής της Κόρης, της ψυχής της αρραβωνιαστικιάς του Κρητικού, που έχει αναχθεί σε µια µορφή πνευµατικά εξυψωµένη και που πριν να φύγει, φτερουγίζει πλάι του. Μία ένδειξη που συνηγορεί υπέρ της ερµηνείας αυτής είναι ο στίχος 9, απόσπασµα 3{20}, όπου η κίνηση της κόρης προς τον Κρητικό, που από τον ίδιο ερµηνεύεται ως χαρά της για τη γαλήνη της θάλασσας, θα µπορούσε να
ερµηνευτεί ως το επιθανάτιο σκίρτηµά της, στιγµή κατά την οποία προβάλλει η φεγγαροντυµένη. Η προσέγγιση αυτή ενισχύει την ξεχωριστή θέση της γυναικείας παρουσίας, και µάλιστα µε εξιδανικευµένα χαρακτηριστικά, στο έργο του Σολωµού. Κάποιοι ερµηνευτές βλέπουν, στα πλαίσια των «αναλυτικών» ερµηνειών, στη µορφή της Φεγγαροντυµένης το µορφοείδωλο της µητέρας του ποιητή, Αγγελικής Νίκλη, ενώ κάποιοι άλλοι θεωρούν ότι η γυναικεία µορφή θυµίζει την αναδυόµενη Αφροδίτη. Ορισµένοι άλλοι
πιστεύουν ότι η κόρη που εµφανίζεται αποτελεί ενσάρκωση της πλατωνικής ιδέας της οµορφιάς, της δικαιοσύνης και της αρµονίας. Μία άλλη ερµηνεία είναι αυτή που θεωρεί τη Φεγγαροντυµένη ως τη µορφή της µεθιστάµενης Παναγίας, που παραβιάζει τους φυσικούς νόµους και φέρνει τη γαλήνη. Και αυτή η ερµηνεία ενισχύεται από τον ιδιαίτερο ρόλο της θρησκείας στο Σολωµικό έργο. Τέλος, σαν επιστέγασµα µπορούµε να αναφέρουµε ότι η Φεγγαροντυµένη θα µπορούσε να είναι η µορφή της Ελλάδας-Ελευθερίας, µορφή γνωστή από τους Ελεύθερους Πολιορκηµένους, που ξαγρυπνά πλάι στους πολεµιστές και τους εµψυχώνει. Ερµηνεία που ενδυναµώνεται από τη θέρµη µε την οποία ο Σολωµός υιοθετεί το όραµα της εθνικής παλιγγενεσίας. Σαν επικρατέστερες θα µπορούσαµε να θεωρήσουµε τις ερµηνείες που αναφέρονται στην ψυχή της αρραβωνιαστικιάς του Κρητικού, στη µορφή της Παναγίας και της Ελλάδας-Ελευθερίας.

5. Η εµφάνιση της φεγγαροντυµένης προετοιµάζεται στο απόσπασµα 3{20}, στους στίχους 3-11. Ο ποιητής, για να αποδώσει την αλλαγή στο θαλασσινό τοπίο, χρησιµοποιεί δύο λέξεις µε την ίδια έννοια: «ησύχασε» και «ησυχία», ώστε να πείσει για τη µεταβολή, όχι µόνο στον εξωτερικό κόσµο των αισθήσεων, αλλά και στην ψυχή του Κρητικού. Είναι η στιγµή κατά την οποία ο ήρωας, πιθανόν χάνοντας την επαφή µε τον κόσµο των αισθήσεων, προχωρά σ’ ένα επίπεδο εσωτερικής ενόρασης και προετοιµάζεται να συναντήσει τη µυστηριώδη µορφή, που θα µεταµορφώσει τη φύση. Αυτή η µεταβολή δίνεται µε µία παροµοίωση και ταυτόχρονα µε µία οσφρητική εικόνα (στιχ.4), µε µία ακουστική εικόνα (στιχ.7), µε µία οπτική εικόνα (στιχ.8) και µε µία µεταφορά (στιχ 10).Τα εκφραστικά µέσα αισθητοποιούν την εντύπωση ότι η µεταβολή που επήλθε ήταν σταδιακή. Πρώτα διαχέεται παντού µια µυστηριώδης γαλήνια ατµόσφαιρα, που προµηνύει ότι κάτι υπερφυσικό θα συµβεί.. ∆εν ακούγεταιπνοή ανέµου, ούτε στον ουρανό, ούτε στη γη, ούτε καν τόσο ελαφριά, όσο ο ήχος της µέλισσας που περνά πάνω από το λουλουδάκι. Σ’ αυτή τη γαλήνια φύση επικάθεται η οµορφιά. Προβάλλει ένα ολόγιοµο διαυγές φεγγάρι και µέσα από το φεγγαρόφωτο ξετυλίγεται µία µορφή που µοιάζει να έχει ντυθεί το σεληνόφως: µία φεγγαροντυµένη. Γενικότερα η εµφάνιση της Φεγγαροντυµένης προετοιµάζεται ως ένα θαυµαστό µυστήριο. Ξεδιπλώνεται µπροστά µας ένα θαύµα το οποίο µάλιστα «υποστηρίζεται» από την όλη ατµόσφαιρα. Η νύχτα, το φεγγάρι, η απρόσµενη µεταστροφή της φύσης που όχι απλώς γαληνεύει αλλά «ακινητοποιείται» (το µοτίβο της «σιγής») και το νερό συνθέτουν ένα δυνατό υποβλητικό σκηνικό που προετοιµάζει για τη γέννηση, την αποκάλυψη του «κρυφού», την ανάδυση της «θαυµαστής» και µε θεϊκές - µεταφυσικές ιδιότητες Φεγγαροντυµένης. Στους Ελεύθερους Πολιορκηµένους, στον «Πειρασµό» προβάλλεται η πλούσια οµορφιά που υπάρχει ήδη στη γαλήνια φύση. Ο Απρίλης που συµβολίζει την Ανάσταση της φύσης χορεύει µε τον έρωτα, τη δηµιουργική δύναµη της ζωής (στιχ. 1). Υπάρχει µια πνοή δροσιάς, ακούγονται κελαηδισµοί πρωτάκουστοι, τρεχούµενα νερά, που χύνονται σε χαράδρες µοσχοβοληµένες, παίρνουν το άρωµά τους και ο ήχος τους µοιάζει µε κελάηδηµα πουλιού (στιχ.4-7). Παντού αναβρύζει η ζωή. Ο φακός του ποιητή-αφηγητή εστιάζει στη λεπτοµέρεια: πάνω στο ήσυχο νερό της λίµνης µία πεταλούδα-που προηγουµένως είχε κοιµηθεί σ’ ευωδιαστό κρίνο και τώρα µοσχοβολάει – παίζει µε τον ίσκιο της (στιχ.11-14). Επειδή όµως οι αισθήσεις του αφηγητή είναι περιορισµένες, ζητά
τη βοήθεια ενός αλαφροΐσκιωτου για να διεισδύσει στο µυστήριο της φύσης. ∆εν ακούγεται κανένας ήχος ούτε στη γη, ούτε στον ουρανό. ∆εν ακούγεται ούτε ο λεπτός ήχος της µέλισσας πάνω από το ανθάκι. Το φεγγαρόφωτο έχει πέσει στη λίµνη, απ’ όπου αναδύεται µία κόρη ντυµένη µε το φως του. Ο ποιητής στον «Κρητικό» αναφέρεται στην ατµόσφαιρα του µυστηρίου που επικάθεται στην τρικυµισµένη θάλασσα, ενώ στον « Πειρασµό», η µυστηριώδης γαλήνη ήδη υπάρχει σ’ όλη την ανθισµένη φύση και στη λίµνη. Ο Κρητικός αντιλαµβάνεται τη Φεγγαροντυµένη µέσω της ενόρασης, ενώ στον Πειρασµό ο ποιητής χρειάζεται τη συνδροµή του αλαφροΐσκιωτου για να τη δεί. Πάντως είναι χαρακτηριστική η επιµονή του ποιητή στη λεπτοµέρεια και στα δύο: η µέλισσα στο λουλουδάκι («Κρητικός», στιχ.8 και «Πειρασµός» στιχ.18), η πεταλούδα που παίζει µε τον ίσκιο της(«Πειρασµός» στιχ. 14) και το φεγγάρι που καθρεφτίζεται στο νερό µέσα από το οποίο προβάλλει µία κόρη ντυµένη µε το φως του.(«Κρητικός» στιχ.10 και «Πειρασµός» στιχ.20).

Επιµέλεια: Σαββίδου Ιουλίττα, Πετροµελίδης Βασίλης