21 Μαΐου 2013

MAX WEBER ΚΑΙ ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑ




Maximilian Carl Emil Weber
(1864 – 1920)
 «Γραφείο»(Bureau) - "Γραφειοκρατία" (Bureaucratized) είναι ο κανόνας που δημιουργήθηκε σε ένα γραφείο και απεστάλη από αυτό στα εκτελεστικά όργανα. Στο γραφείο τηρούνται αρχεία των επικοινωνιών που αποστέλλονται και λαμβάνονται. Είναι ο αόρατος ανώτατος υπάλληλος της κυβέρνησης, ένα μέσο με το οποίο μια μοναρχία, αριστοκρατία, δημοκρατία, ή άλλη μορφή διακυβέρνησης, δημιουργεί και εφαρμόζει τους κανόνες.



 Ο MaxWeber ασχολήθηκεμε το φαινόμενο της γραφειοκρατίας με αφορμή τις αξιώσεις της πρωσικής γραφειοκρατίας να είναι πάνω από την πολιτική, τονίζοντας ότι κάθε γραφειοκρατία έχει καθήκον να είναι αντικειμενική και ουδέτερη και να υπηρετεί την κοινωνία. Όμως στην κορυφή του γραφειοκρατικού οργανισμού, θα πρέπει να υπάρχει οπωσδήποτε ένα στοιχείο το οποίο να μην είναι καθαρά γραφειοκρατικό, αλλά να δίδει κατευθύνσεις πολιτικής.

Όπως ο Weber επισημαίνει, γραφειοκρατικά συστήματα δεν έχουν μόνο οι κυβερνήσεις αλλά και οι στρατοί, τα πολιτικά κόμματα, οι εκκλησίες, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, οι ιδιωτικές επιχειρήσεις και πολλοί άλλοι οργανισμοί. Δηλαδή διαθέτουν ένα επαγγελματικό προσωπικό το οποίο τηρεί αρχεία και αποστέλλει γενικούς κανόνες και κατευθύνσεις. Γραφειοκρατικά συστήματα συναντάμε στην αρχαία Αίγυπτο, την αρχαία Ρώμη, στο Βυζάντιο. Ο Weber πίστευε ότι η γραφειοκρατία είναι ένα κυρίαρχο χαρακτηριστικό των σύγχρονων κοινωνιών με διαρκώς αυξανόμενη σημασία.
Ακριβώς όπως ο Adam Smith είδε στον καταμερισμό της εργασίας  την αιτία  προόδου  των σύγχρονων οικονομιών,  έτσι ο Weber βλέπει την γραφειοκρατία ως μία από τις πιο σημαντικές αιτίες ανάπτυξης του καπιταλισμού. Ο Weber ορίζει ως «ιδανικό τύπο γραφειοκρατίας» αυτή που χαρακτηρίζεται από ένα ιεραρχικό καταμερισμό της εργασίας, χαρακτηρίζεται από ρητούς κανόνες που εφαρμόζονται απρόσωπα, που στελεχώνεται από υπαλλήλους πλήρους απασχόλησης, με αποκλειστική πηγή εσόδων τον μισθό της εργασίας τους. Εάν ο υπάλληλος δεν έχει οποιαδήποτε άλλη πηγή εισοδήματος, εκτός από τον μισθό του τότε θα ακολουθήσει αξιόπιστα τους κανόνες, προκειμένου να μη διακινδυνεύσει η θέση του. Ο γραφειοκράτης χρειάζεται χρόνο και εμπειρία για να μάθει τη δουλειά, όχι τόσο επειδή είναι δύσκολο να εκπληρώσει την ιδιαίτερη αποστολή που του έχει ανατεθεί, αλλά επειδή απαιτείται ιδιαίτερος συντονισμός με τα άλλα μέρη του συστήματος. Λόγω της φύσης των γραφειοκρατικών εργασιών, αλλά  ίσως και λόγω της σημασίας της κατάρτισης και του συντονισμού των θέσεων εργασίας, τα στελέχη που απαρτίζουν το σύστημα απαιτείται να διαθέτουν υψηλό επίπεδο μόρφωσης και εκπαίδευσης. Η εκπαίδευση τους θα πρέπει να είναι πιστοποιημένη, έτσι ώστε να εκπληρώνονται τα απρόσωπα κριτήρια πρόσληψης. Χαρακτηριστικά, όπως:
  1. οι τίτλοι σπουδών – πιστοποιήσεις εκπαίδευσης,
  2. ο σταθερός μισθός,
  3. η προϋπηρεσία,
  4. η σταθερότητα του αριθμού του προσωπικού,
αποτελούν τον ορισμό του « ιδανικού τύπου γραφειοκρατίας» που απαιτείται για την αποτελεσματική λειτουργία της διοικητικής μηχανής.
Ο Max Weber ορίζει έξι χαρακτηριστικά της γραφειοκρατίας:
  1. Οι εξουσίες και οι ευθύνες του υπαλλήλου ορίζονται με απόλυτη ευκρίνεια και νομιμοποιούνται ως επίσημα καθήκοντα.
  2. Οι θέσεις εξουσίας οργανώνονται με μια ιεραρχία εξουσίας από πάνω προς τα κάτω.
  3. Το προσωπικό επιλέγεται και εξελίσσεται βάση προσόντων, τα οποία εκτιμώνται με εξέταση, με την εκπαίδευση και με την εμπειρία.
  4. Οι διοικητικές δράσεις και αποφάσεις καταγράφονται γραπτά. Η φύλαξη των εγγράφων παρέχει οργανωσιακή μνήμη και συνέχεια στον χρόνο.
  5. Η διοίκηση είναι διακριτή από την ιδιοκτησία του οργανισμού.
  6. Τα διοικητικά στελέχη υπόκεινται σε κανόνες και διαδικασίες, οι οποίες εξασφαλίζουν αξιόπιστη συμπεριφορά. Οι κανόνες είναι απρόσωποι και ομοιόμορφοι και εφαρμόζονται σε όλους τους εργαζομένους.
ΠΗΓΗ: http://www.arisnotis.gr

2 σχόλια:

Crisis and Critique είπε...

Η Ευρωπαϊκή κρίση, ο πολυ-πολικός κόσμος, η αβέβαιη ηγεμονία
(επικαιρότητα του Μάξ Βέμπερ στον καιρό της κρίσης, συγκλίσεις και αποκλίσεις με τον Κάρολο Μάρξ)
http://aftercrisisblog.blogspot.com/2013/04/blog-post_23.html

Το "σιδερένιο κλουβί" του καπιταλισμού (Μάξ Βέμπερ) και ο Τελευταίος άνθρωπος
http://www.rnbnet.gr/details.php?id=5372

10/10/13, 4:50 μ.μ.
Κυρμιζάκη Ευαγγελία είπε...

Σε ευχαριστώ, θα τα αναδημοσιεύσω άμεσα!

10/10/13, 7:54 μ.μ.

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)
back to top