14 Φεβρουαρίου 2012
Λουκιανός: Μίνως και Σώστρατος (σατιρικοί/ νεκρικοί διάλογοι)
ΜΙΝΩΟΣ ΚΑΙ ΣΩΣΤΡΑΤΟΥ- Τω πρώτω παρασχόντι την αιτίαν.
ΜΙΝ. Αυτόν μεν εδώ (ουτοσί) το ληστή, τον Σώστρατο, ρίξτε τον (εμβεβλήσθω) στον Πυριφλεγέθοντα, τον δε ιέροσυλο ας τον κατασπαράξει η χίμαιρα, τον δε τύραννο, Ερμή, βάλτε τον κοντά στο Τιτυό [2] για να του τρώνε κι΄αυτουνού το συκώτι τα όρνια∙ εσείς δε οι αγαθοί πηγαίνετε γρήγορα στα Ηλύσια πεδία και κατοικείτε τα νησιά των Μακάρων[3] για όσα καλά κάνατε στη ζωή σας.
ΜΙΝ. Αυτόν μεν εδώ (ουτοσί) το ληστή, τον Σώστρατο, ρίξτε τον (εμβεβλήσθω) στον Πυριφλεγέθοντα, τον δε ιέροσυλο ας τον κατασπαράξει η χίμαιρα, τον δε τύραννο, Ερμή, βάλτε τον κοντά στο Τιτυό [2] για να του τρώνε κι΄αυτουνού το συκώτι τα όρνια∙ εσείς δε οι αγαθοί πηγαίνετε γρήγορα στα Ηλύσια πεδία και κατοικείτε τα νησιά των Μακάρων[3] για όσα καλά κάνατε στη ζωή σας.
ΣΩΣΤΡ. Άκουσέ με (σε παρακαλώ), Μίνωα, για να κρίνεις αν έχω δίκαιο.
ΜΙΝ. Πάλι να σ΄ακούσω; Μα δεν κατηγορήθηκες, Σώστρατε, πως είσαι κακορίζικος και πως σκότωσες τόσους ανθρώπους;
ΣΩΣΤΡ. Κατηγορήθηκα μεν, αλλά πρέπει να εξετάσεις και αν δικαίως θα τιμωρηθώ∙ όσα έκαμα, όταν ζούσα, τα έκαμα από τη μοίρα μου (επεκέκλωστό μοι), όπως τα κανόνισε η Κλωθώ[4]∙ Ό,τι έκαμα δεν το έκαμα θεληματικά.
ΜΙΝ. Βέβαια, η μοίρα σου τα κανόνισε.
ΣΩΣΤΡ. Λοιπόν, όλοι οι άνθρωποι καλοί και κακοί νομίζουμε πως κάνουμε το θέλημα της μοίρας, δεν είναι έτσι;
ΜΙΝ. Ναι, η Κλωθώ κανονίζει στο καθένα, άμα γεννηθεί, τι θα κάνει στη ζωή του.
ΣΩΣΤΡ. Αν λοιπόν κάποιος αναγκασθεί από άλλον να σκοτώσει και δεν μπορεί να παρακούσει σ΄εκείνον που τον βάζει με το ζόρι (εκείνω βιαζομένω) να κάνει το κακό, όπως λ.χ. ο δήμιος ή ο σωματοφύλακας (δορυφόρος [5]) που διατάζεται από τον δικαστή ή τον τύραννο ποιόν στη περίπτωση αυτή θα κατηγορήσεις για το φόνο;
ΜΙΝ. Φανερόν είναι ότι θα κατηγορήσω το δικαστή ή τον τύραννο και όχι το ξίφος που χρησίμεψε στο φόνο∙ γιατί το εργαλείο είναι υπηρέτης και όργανο του θυμού σ΄εκείνον που είναι η πρώτη αιτία του φόνου (Τω πρώτω παρασχόντι την αιτίαν).
ΣΩΣΤΡ. Εύγε, Μίνωα, γιατί ενισχύεις το επιχείρημά μου. Αν έρθει κ΄όποιος υπηρέτης εκ μέρους του αφεντικού του και μας φέρει χρυσάφι ή ασήμι σε ποιόν θα χρωστάμε τη χάρη ή ποιόν πρέπει να αναγνωρίσουμε για ευεργέτη.
ΜΙΝ. Φυσικά εκείνον που μας το έστειλε (τον πέμψαντα), Σώστρατε, γιατί εκείνος που το έφερε ήταν υπηρέτης.
ΣΩΣΤΡ. Βλέπεις λοιπόν πως άδικα κάνεις να τιμωρείς εμάς που παίζουμε το ρόλο του υπηρέτη και κάνουμε εκείνα που μας προστάζει η Κλωθώ και να τιμάς εκείνους που προσφέρανε αγαθά χωρίς να είναι δικά τους;
ΜΙΝ. Άκουσε, Σώστρατε, και πολλά άλλα αν καλοεξετάσεις θα διαπιστώσεις πως δεν γίνονται με τη λογική. Ωστόσο από την ερώτησή σου κέρδισες τούτο, φάνηκες πως δεν είσαι μόνο ληστής αλλά και ένας σοφιστής [6]. Απόλυσέ τον, Ερμή, και ας μη ξανατιμωρηθεί. Κοίτα όμως να μη δασκαλέψει και τους άλλους πεθαμένους να μου κάνουν τέτοιες ερωτήσεις.
[1] Και τους μεν εκ της Ασίας Ραδάμανθυς κρινεί, τους δε εκ της Ευρώπης Αιακός∙ Min%de\presbeia dwsw epidiakrinein (δεύτερος βαθμός δικαιοδοσίας), εάν απόρητόν τι τω ετέρω, ίνα ως δικαιοτάτη η κρίσις v (να είναι) περί της πορείας τοις ανθρώποις. Πλάτων, Γοργίας 524α.
-Επιδιακρίνω = αποφασίζω ως διαιτητής, αναθεωρώ δίκην.
[2] Ο Τιτυός κατά την παράδοση ήταν γιος της Γης∙ το συκώτι του δε στον 'Αδη που ήταν το έτρωγαν νύχτα ημέρα τα όρνια για τιμωρία του επειδή αποζήτησε να βιάσει τη Λητώ.
[3] Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, υπήρχαν τέσσερις βαθμίδες ευτυχίας. Αρχικά ο όλβιοςείναι εκείνος που έχει γνωρίσει την ευτυχία μέσω των χρημάτων και των υλικών γενικά αγαθών. Ευδαίμων είναι όποιος διαθέτει εσωτερική ηρεμία, καλή καταγωγή και καλό δαίμονα. Ο ευτυχής είναι ο άνθρωπος που ευχαριστέται με τα μικροπράγματα της ζωής. Ανώτατη βαθμίδα είναι ο μακάριος, αυτός που μπορεί να πλησιάσει τουςΜάκαρες θεούς εκ του οποίου κι η νεοελληνική έκφραση <<μακαρίτης>>.
[4] Κλωθώ, μια από τις τρεις Μοίρες (Λάχεσις, Άτραπος) που αμέσως μετά τη γέννηση κάθε ανθρώπου άρχιζε να κλώθει νήμα που το μήκος του όριζε τη διάρκεια της ζωής του.
[5] Δορυφόρος <Φέρω δόρυ, δηλ. περιτριγυρίζω συνεχώς και αδιάλειπτα με το δόρυ για να προστατέψω κάποιον αξιωματούχο.
[6] Με την σημερινή έννοια δηλ. εκείνος που περίτεχνα και απατηλά λεπτολογεί στην επιχειρηματολογία του για να επικρατήσει του συνομιλητή του (κακώς χρήσθαι τον λόγον).
Εγγραφή σε:
Σχόλια ανάρτησης (Atom)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου