14 Φεβρουαρίου 2012

Λουκιανός: Μέννιπος και Χείρων (σατιρικοί/ νεκρικοί διάλογοι)

ΜΕΝΙΠΠΟΥ ΚΑΙ ΧΕΙΡΩΝΟΣ/ Ποικίλον ουχ΄απλούν. Τοις παρούσι αρκέσθεσθαι.
MΕΝ. Ήκουσα, Χείρων, πως ενώ ήσουν θεός επιθύμησες ν΄αποθάνεις.
ΧΕΙΡ. Αλήθεια είναι αυτό που άκουσες, Μένιππε, και καθώς βλέπεις απέθανα αν και θα μπορούσα να είμαι απέθαντος.
ΜΕΝ. Τι έπαθες και σου ήρθε έτσι αυτός ο έρωτας στο θάνατο που για τους ανθρώπους είναι ανεπιθύμητος;
ΧΕΙΡ. Θα πω σε σένα γιατί δεν είσαι κανένας ανόητος (ουκ ασύνετον όντα). Λοιπόν επιθύμησα το θάνατο γιατί δεν εύρισκα πια κανένα θέλγητρο στην αθανασία.
ΜΕΝ. Δεν σου ήταν ευχάριστο να ζης και να βλέπεις το φως;
ΧΕΙΡ. Όχι, Μένιππε• γιατί κατά τη γνώμη μου το ευχάριστο βρίσκεται στην ποικιλία (ποικίλον) και όχι στη μονοτονία ( ουχ΄απλούν). Εγώ δε με το να ζω στον αιώνα τον άπαντα και να απολαμβάνω τα ίδια και τα ίδια (απολαύων των ομοίων):ηλίου, φωτός, τροφής, ενώ οι εποχές έρχονταν και παρέρχονταν πάντα όμοιες και τα φυσικά φαινόμενα ήταν πάντα στον καιρό τους τα ίδια σαν ν΄ακολουθούσαν το ένα το άλλο (θάτερον θατέρω), μπούχτισα απ΄όλα αυτά. Γιατί η ευχαρίστηση δεν υπάρχει στο να απολαμβάνει κανείς πάντα τα ίδια πράγματα, αλλά και στο να μην έχει κανείς μερικά απ΄αυτά.
ΜΕΝ. Σωστά μιλάς, Χείρων. Δεν μου λες τώρα που σου φαίνεται η εδώ στον Άδη κατάσταση αφού την προτίμησες και ήρθες εδώ;
ΧΕΙΡ. Δεν τη βρίσκω άσχημη• γιατί η ισότητα είναι απόλυτα κοινή και δεν υπάρχει καμμιά διαφορά αν αυτό γίνεται στο σκοτάδι ή στο φως. Εξάλλου ούτε διψάει κανείς εδώ όπως επάνω ούτε πεινάει, αλλά από όλες αυτές τις ανάγκες είμαστε απαλλαγμένοι.
ΜΕΝ. Πρόσεξε, Χείρων, μήπως βρεθείς σε αντίφαση με τον εαυτό σου και και για τα εδώ τα ίδια που είπες και για τα επάνω.
ΧΕΙΡ. Πως το λες αυτό;
ΜΕΝ. Να, αν τον καιρό που ζούσες το να γίνονται πάντα όλο τα ίδια και τα ίδια σ΄έκαναν να βαρεθείς τη ζωή σου και τα εδώ επειδή είναι τα ίδια μπορούν επίσης να σε κάμουν να βαρεθείς και τότε θ΄αναγκασθείς να ζητήσεις ν΄αλλάξεις κατάσταση και απ΄εδώ να πας αλλού, πράγμα που μου φαίνεται αδύνατον.
ΧΕΙΡ. Τι πρέπει λοιπόν κανείς, Μένιππε, να κάνει;
ΜΕΝ. Είμαι της γνώμης πως πρέπει να κάνεις εκείνο που λένε πως κάνει ο κάθε φρόνιμος άνθρωπος: Το να αρκείσαι και να μένεις ευχαριστημένος (αρκέσεσθαι και αγαπάν τοις παρούσι) [1] με ό,τι έχεις και τίποτα απ΄αυτά δεν το νομίζεις ανυπόφορο.
[1] Την αρχή αυτή της κυνικής φιλοσοφίας την πήρε ο χριστιανισμός και την έβαλε σαν βασικό δόγμα της διδασκαλίας του. Ευτυχής είναι εκείνος που αρκείται σ΄αυτά που έχει, Μέγας Βασίλειος
Αλλά και ο βουδισμός διακήρυξε: Το μέγεθος της ευτυχίας του ανθρώπου εξαρτάται από το μέγεθος των επιθυμιών του.
Μένιππος κυνικός φιλόσοφος κατεξοχήν σατιρικός του 3ου αι. π.Χ. που γεννήθηκε στον Πόντο και ως (απελεύθερος) ελευθερωθείς δούλος κατέφυγε στα Γάδειρα της Φοινίκης. Ο Λουκιανός στο έργο του Νεκυομαντία* περιγράφει με πολύ χάρη το φανταστικό ταξίδι του φιλοσόφου στον Άδη. Ο Τειρεσίας του είπε να ζη απλά και χαρούμενα. Μα αυτό το ήξερε ο Μένιππος και πριν κατέβει στον Άδη... Menippus σε ελαιογραφία Diego Velázquez, 1639/40
― Σύμφωνα με τους αρχαιοελληνικούς μύθους πολλοί ήρωες της αρχαιότητας, μεταξύ των οποίων και ο Αχιλλέας, μαθήτευσαν στη σχολή του Χείρωνα που λειτουργούσε σε μια σπηλιά του Πηλίου, γνωστή ως χειρώνιον άντρον

* Νεκυομαντία (Νέκυς= νεκρός) η μαγική τελετή που αποσκοπούσε στην πρόσκληση του πνεύματος του νεκρού για προβλέψεις σχετικά με το μέλλον. Παράβαλε σήμερα τα Μέντιουμ.
Επιλεκτικές Ιχνηλατήσεις: ΝΕΚΡΙΚΟΙ ΔΙΑΛΟΓΟΙ/Σάτιρα φιλοσοφίας και φιλοσοφούν...

Δεν υπάρχουν σχόλια:

back to top