Α. ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ
Αναλύεται σε δευτερεύουσα αναφορική πρόταση.
α) ´Εναρθρη = δεικτική αντωνυμία (ίδιο γένος, αριθμό και πτώση με τη μετοχή + αναφορική αντωνυμία (στην ονομαστική στο γένος και αριθμό της μετοχής)
β) ´Αναρθρη = αναφορική αντωνυμία (στην ονομαστική στο γένος και αριθμό της μετοχής)
ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗΑΝΑΦΟΡΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ
α) προῃρούμην γράφειν οὐ τοὺςἐξηγουμένους.προῃρούμην γράφειν οὐκ ἐκείνους οἳἐξηγοῦνται.
β) Ποτείδαιαν ἔχουσιν ἐπὶ τῷ ᾿Ισθμῷοὖσαν.Ποτείδαιαν ἔχουσιν ἐστι ἐπὶ τῷ ᾿Ισθμῷ.
Β. ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ
Αναλύεται σε δευτερεύουσα πρόταση μόνο όταν εξαρτάται από ρήματα που σημαίνουν αίσθηση, γνώση, μάθηση, μνήμη, δείξη, αγγελία, έλεγχο και μεταφράζεται με το ότι.
ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗΕΙΔΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ
ὁρῶ τὰ πράγματα δυσκολίαν ἔχοντα.ὁρῶ ὅτι τὰ πράγματα δυσκολίανἔχουσιν.
Γ. ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ
1) ΧΡΟΝΙΚΗ
Αναλύεται σε δευτερεύουσα χρονική πρόταση.
α) Χρονικός σύνδεσμος + οριστική (πραγματικό)
β) Χρονικός σύνδεσμος + ἂν αορ. (συνήθως) + υποτακτική (προσδοκώμενο ή αόριστα επαναλαμβανόμενο στο παρόν και μέλλον)
γ) Χρονικός σύνδεσμος + ευκτική (αόριστα επαναλαμβανόμενο στο παρελθόν ή απλή σκέψη)
ΣΗΜ. Η επιλογή του κατάλληλου συνδέσμου εξαρτάται από τη μορφή της χρονικής σχέσης μεταξύ της μετοχής και της κύριας πρότασης.
σύγχρονο: ὅτε, ὁπότε, ἐνῷ
προτερόχρονο: ἐπεί, ἐπειδή, ἀφ᾿ οὗ
υστερόχρονο: ἕως, μέχρι
ΧΡΟΝΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗΧΡΟΝΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ
α) ταῦτα εἰπὼν ἐπαύσατο.ταῦτα ἐπεὶ εἶπεν ἐπαύσατο.
β) τὰς τοῦ πατρὸς προαιρέσεις
ἀναμνησθεὶς ἕξεις παράδειγμα.
τὰς τοῦ πατρὸς προαιρέσεις
ὅταν ἀναμνησθῇς ἕξεις παράδειγμα.
γ) ἀδικεῖν ἐπιχειροῦσιν οὐκ ἐπέτρεπον.ὁπότε ἀδικεῖν ἐπιχειροῖεν οὐκ ἐπέτρεπον.
2) ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ
Αναλύεται σε δευτερεύουσα αιτιολογική πρόταση.
ἐπεί, ἐπειδή, ὅτι, διότι, ὡς + οριστική ή ευκτική του πλαγίου λόγου.
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ
πεπεικὼς ἐμαυτὸν ἀνέστηκα.ἐπεὶ πέπεικα ἐμαυτὸν ἀνέστηκα.
3) ΤΕΛΙΚΗ
Αναλύεται σε δευτερεύουσα τελική πρόταση.
ἵνα, ὅπως + υποτακτική ή ευκτική πλαγίου λόγου.
ΤΕΛΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗΤΕΛΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ
πέμπουσιν εἰς διδασκάλωνμαθησομένους γράμματα.πέμπουσιν εἰς διδασκάλων ἵνα μάθωσιγράμματα.
4) ΥΠΟΘΕΤΙΚΗ
Αναλύεται σε δευτερεύουσα υποθετική πρόταση.
Η υπόθεση καθορίζεται από τον υποθετικό λόγο που προκύπτει.
ΥΠΟΘΕΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗΥΠΟΘΕΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ
εὖ φερομένης τῆς γεωργίας ἔρρωνται καὶ αἱ ἄλλαι τέχναι.εἰ εὖ φέρεται ἡ γεωργία ἔρρωνται καὶ αἱ ἄλλαι τέχναι.
Λαβόντες ἐπιστάτην πολὺ ἄνδιήνεγκαν.εἰ ἔλαβον ἐπιστάτην πολὺ ἄν διήνεγκαν.
Παραβὰς τις τοὺς νόμους δώσει δίκην.ἐὰν παραβῇ τις τοὺς νόμους δώσει δίκην.
τοῖς πρώτοις ἀγῶσι σφαλέντες τὴν ἐλπίδα τοῦ φόβου ἔχουσι.τοῖς πρώτοις ἀγῶσι ἐὰν σφαλῶσι τὴν ἐλπίδα τοῦ φόβου ἔχουσι.
νικῶν μὲν οὐκ ἂν θαυμάζοιο.εἰ νικῴης μὲν οὐκ ἂν θαυμάζοιο.
χρηστοὺς μὲν ὄντας ἐτίμων.εἰ μὲν εἶεν χρηστοὶ ἐτίμων.
5) ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΗ
Αναλύεται σε δευτερεύουσα εναντιωματική πρόταση.
α) εἰ καὶ + οριστική ή ευκτική, ἂν καὶ + υποτακτική (πραγματικό)
β) καὶ εἰ + οριστική ή ευκτική, καὶ ἂν + υποτακτική για καταφατική κύρια πρόταση — οὐδ’ εἰ + οριστική ή ευκτική, οὐδ’ ἂν + υποτακτική για αποφατική κύρια πρόταση (πιθανό ή αδύνατο)
ΣΗΜ. Η έγκλιση της υπόθεσης εξαρτάται από την απόδοση.
ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ
α) δημοκρατίας οὔσης οὐκ ἔστι παρρησία.εἰ καὶ ἔστι δημοκρατία οὐκ ἔστι παρρησία.
β) τῶν ἀθλητῶν δὶς τοσαύτην ρώμηνλαβόντων οὐδὲν ἂν πλέον γένοιτο τοῖς ἄλλοις.καὶ εἰ λάβοιεν οἱ ἀθληταὶ δὶς τοσαύτην ρώμην οὐδὲν ἂν πλέον γένοιτο τοῖς ἄλλοις.
6) ΤΡΟΠΙΚΗ
Δεν αναλύεται σε δευτερεύουσα πρόταση.