Η ασφάλεια των τροφίμων

Από το 2005 ξέρουμε ότι στα Οινόφυτα, στον Ωρωπό, στη Θήβα και στην Αυλίδα έχει ανιχνευθεί νερό με καρκινογόνο εξασθενές χρώμιο [Cr(VΙ)]! Πρόκειται για μια περιοχή όπου ζουν περισσότεροι από 60.000 άνθρωποι και όπου παράγονται τρόφιμα- βολβοί που βιοσυσσωρεύουν βαρέα μέταλλα.

Το γεγονός της εκτεταμένης ρύπανσης του νερού στον Ασωπό και τις παρασώπιες περιοχές υπογραμμίζεται και από το γεγονός ότι το ΥΠΕΧΩΔΕ είχε ζητήσει από το ΙΓΜΕ πλήρη μελέτη του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα αλλά η εν λόγω μελέτη ήρθε τελικά στο φως της δημοσιότητας μόλις πριν από λίγους μήνες ενώ είχε ολοκληρωθεί από τον Φεβρουάριο του 2008. Οι έλεγχοι όμως στο νερό από τη συντεταγμένη πολιτεία είναι εξαιρετικά αποσπασματικοί αφού οι εμπλεκόμενοι ελεγκτικοί μηχανισμοί είναι πολυδιασπασμένοι: το νερό στα ποτάμια και στις λίμνες ελέγχεται από την Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος (ΕΥΕΠ) του ΥΠΕΧΩΔΕ, το νερό των γεωτρήσεων ελέγχεται από το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ) του (πρώην) υπουργείου Ανάπτυξης, ενώ το νερό στις βιομηχανίες των τροφίμων ελέγχεται από τον ΕΦΕΤ του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και το εμφιαλωμένο νερό από το υπουργείο Υγείας.

Για τη συνολική αντιμετώπιση της υδάτινηςεπικινδυνότητας θα πρέπει όμως να μελετήσουμε και ποια τρόφιμα παράγονται στις περιοχές με μολυσμένο νερό και να κρίνουμε επιστημονικά κατά πόσον αυτά τα τρόφιμα είναι ασφαλή. Ανάλογα προβλήματα ρύπανσης με άμεσες συνέπειες στα τρόφιμα έχουν εμφανιστεί πρόσφατα στον Μαλιακό Κόλπο και στην Εύβοια. Στον Μαλιακό είχαμε επί τρεις μήνες νεκρά ψάρια και στην περιοχή του Δήμου Μεσσαπίων στην Εύβοια τον Ιούνιο δημοσιεύθηκαν αναλύσεις νερού από το ΙΓΜΕ και το ΕΚΠΑ (Τμήμα Γεωλογίας) με πολύ υψηλά επίπεδα Cr(VΙ).

Το πρόβλημα της υψηλής συγκέντρωσης βαρέων μετάλλων στα νερά και ενδεχομένως και στα τρόφιμα είναι συνυφασμένο με την ανύπαρκτη διαχείριση των αποβλήτων στη χώρα. Είναι χαρακτηριστικό ότι για την Κομισιόν ο φάκελος «Ασωπός» είχε κλείσει το 2006, αλλά οι διαμαρτυρίες των πολιτών ανάγκασαν την Κομισιόν να ανοίξει πάλι τον φάκελο το 2007 και σήμερα είναι γνωστό ότι η Ελλάδα θα παραπεμφθεί στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για την απόκρυψη 600.000 τόνων τοξικών αποβλήτων. 

Το εξασθενές χρώμιο βάφει κόκκινα τα νερά το Ασωπού

Σύμφωνα με την προαναφερθείσα μελέτη του ΙΓΜΕ, στην περιοχή του Ασωπού έχουν ανιχνευθεί Cr(VΙ) σε επίπεδα μέχρι και 156 μg/l, σίδηρος (Fe) σε επίπεδα μέχρι και 2.700 μg/l (με όριο τα 200 μg/l) και νικέλιο (Νi) σε επίπεδα μέχρι και 54 μg/l (με όριο τα 20 μg/l). Πιο ειδικά, στην περιοχή του Ασωπού, σχετικά με το νερό και τα τρόφιμα, δεν εφαρμόστηκε η ΚΥΑ Υ2-2600-01 για την Ποιότητα του Νερού Ανθρώπινης Κατανάλωσης, η οποία διαπνέεται από την αρχή της πρόληψης αφού προστατεύει τον πληθυσμό από όχι μόνο από βέβαιο αλλά και από «ενδεχόμενο» κίνδυνο. Μάλιστα κατά το άρθρο 8, παρ. 3 ακόμη και εντός ορίων να είναι το νερό, αν αποτελεί ενδεχόμενο κίνδυνο τότε «... απαγορεύεται και διακόπτεται ή περιορίζεται η χρήση του».

Αλλά δεν διακόπηκε η παροχή του μολυσμένου με τοξικά νερού στα δίκτυα για την προστασία της δημόσιας υγείας.

Δεν υπήρξε συστηματική, υπεύθυνη, διεισδυτική και αποτελεσματική πληροφόρηση των πολιτών ώστε να αποφύγουν τη χρήση τέτοιου νερού.

Δεν διατάχθηκε τοξικολογική έρευνα- ιατρικές εξετάσεις στους επί χρόνια εκτιθέμενους στα βαρέα μέταλλα. Σύμφωνα όμως με το αρχείο αδειών ταφής της ενορίας του Αγίου Σπυρίδωνα Οινοφύτων υπάρχει μια ανησυχητική αύξηση της εμφάνισης του καρκίνου ως αιτία θανάτου από το 1988 (6%) ώς σήμερα (38%)!!

Δεν υπήρξαν δράσεις για τη χαρτογράφηση και αποτίμηση του προβλήματος σε σχέση με τα βιομηχανικώς παραγόμενα τρόφιμα στην περιοχή μας από βιομηχανίες τροφίμων που χρησιμοποιούν μέχρι και σήμερα το νερό για την παραγωγή των προϊόντων τους που στέλνουν στην ελληνική και διεθνή αγορά.

Δεν αποτιμήθηκε από την πολιτεία η επίπτωση στις καλλιέργειες (από τη χρήση του εν λόγω ρυπασμένου νερού ως ποτιστικού) και την κτηνοτροφική παραγωγή (κρέας- γάλα κ.λπ.).

Όλα τα παραπάνω αναλύονται διεξοδικά από έξι επιστήμονες στην έκθεση που ετοιμάσαμε για τον ΕΦΕΤ με θέμα «επιμόλυνση τροφίμων από βαρέα μέταλλα και μεταλλοειδή». Η έκθεση κατατέθηκε αρμοδίως στον ΕΦΕΤ πριν από λίγες μέρες και ελπίζουμε να λάβει τη δέουσα προσοχή από τη νέα πολιτική ηγεσία των εμπλεκόμενων υπουργείων.
---

ΔΕΙΤΕ ΤΟ

http://www.zabetakis.net/?p=1762

---

Ο Γιάννης Ζαμπετάκης είναι επίκουρος καθηγητής Χημείας Τροφίμων και lead auditor (ΗΑCCΡ, ΙSΟ), Τμήμα Χημείας, Πανεπιστήμιο Αθηνών

---

Σημ.: η εικονογράφηση έγινε με ευθύνη της Stavrovelonias

πηγή