ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ Ιδεολογικά μηνύματα Ελένης του Ευριπίδη (Διάνοια): αντίθεση ανάμεσα στο είναι και το φαίνεσθαι (3)

[ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ ΓΙΑ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΑΝΤΙΘΕΣΗΣ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΦΑΙΝΕΣΘΑΙ]

Ο Ευριπίδης,στο έργο του Ελένη, φιλοσοφεί για διάφορα και σημαντικά θέματα τα οποία μπορούν να θεωρηθούν διαχρονικά, αφού ό,τι μας είπε ο Ευριπίδης συμβαίνει και στην σημερινή εποχή. Φιλοσοφεί για τους θεούς, για τον πόλεμο, για το φαίνεσθαι και το είναι.

Ολόκληρο το έργο του στηρίζεται στην αντίθεση ανάμεσα στο φαίνεσθαι και το είναι. Με αυτόν τον τρόπο θέλει να μας δείξει ότι δεν πρέπει να κρίνουμε τα πράγματα επιφανειακά, από την εμφάνιση τους, αλλά να ανακαλύπτουμε το τι πραγματικά υπάρχει πίσω από αυτήν την εμφάνιση γιατί ως συνήθως τα φαινόμενα απατούν. Στην Ελένη λοιπόν, κάποιοι από τους ήρωες μας βρίσκονται συνεχώς σε άγνοια, ενώ άλλοι βρίσκονται στην γνώση. Αυτοί που βρίσκονται στην άγνοια πιστεύουν ότι βλέπουν- το φαίνεσθαι, ενώ αυτοί που γνωρίζουν, ξέρουν τι κρύβεται πίσω από το φαίνεσθαι. Κάποια στοιχεία στο έργο που επικρατεί το φαίνεσθαι και το είναι, είναι:
 Ο Μενέλαος αρχικά εμφανίζεται στη σκηνή κουρελιασμένος, ταπεινωμένος, σε άσχημη κατάσταση ενώ στην πραγματικότητα ο Μενέλαος είναι ο βασιλιάς της Σπάρτης.
 Το είδωλο της Ελένης που βρίσκεται στην Τροία θεωρούν ότι είναι μια άτιμη γυναίκα, που πρόδωσε τον άντρα της ενώ η ίδια νιώθει ενοχές για το θάνατο χιλιάδων Αχαιών και Τρώων. Ενώ η αληθινή Ελένη- η Καινή Ελένη του Ευριπίδη η οποία βρίσκεται στην Αίγυπτο είναι πολύ πιστή στον άντρα της, αφοσιωμένη στην οικογένεια της και αδικημένη από τους θεούς και τους ανθρώπους.
 Επίσης, ο Θεοκλύμενος σχεδόν σε όλη την διάρκεια του έργου βρίσκεται σε άγνοια. Προσκολλημένος στο φαίνεσθαι των πραγμάτων πιστεύει ότι βλέπει και δεν μπορεί να δει την αλήθεια όπως ακριβώς είναι. Έτσι ο Ευριπίδης στήνει ένα μεγάλο παιχνίδι ανάμεσα στο φαίνεσθαι και το είναι, ένα παιχνίδι που παίζεται μέχρι σήμερα. Οι άνθρωποι πολλές φορές φαίνεται να είναι ανόητοι, ενθουσιάζονται με την πρώτη ματιά με κάποιον άνθρωπο που γνωρίζουν αλλά μετά όταν καταλαβαίνουν ότι αυτό που είδαν δεν είναι αυτό που πραγματικά είναι απογοητεύονται και προσγειώνονται ανώμαλα στην πραγματικότητα. Σε κάποιες περιπτώσεις όμως κάποιοι θέλουν να φαίνονται αλλιώς και δεν δείχνουν τον πραγματικό τους εαυτό. Αυτό έχει ως συνέπεια να γίνονται παρεξηγήσεις μεταξύ τους και να χαλάει μια φιλία ή μια σχέση πολλών χρόνων. Πολλές οικογένειες το παθαίνουν αυτό: όταν γνωρίζονται δύο άνθρωποι βιάζονται να παντρευτούν αλλά όταν καταλαβαίνουν ότι δεν παρουσίασαν τον εαυτό τους όπως στ’αλήθεια είναι, χωρίζουν γιατί ανακαλύπτουν ξαφνικά ότι δεν ταιριάζουν. Επίσης ένας νεαρός με ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά και ευαισθησίες θέλει να εμφανίζεται προς τους άλλους ως κακός ή απεχθής, με μακριά μαλλιά και σκουλαρίκια. Το γεγονός αυτό μπορεί να αποτελεί την άμυνα του παιδιού αυτού ή απλά τον τρόπο να κερδίσει τη σημασία που του λείπει. Κάποιος όμως που το βλέπει για πρώτη φορά σχηματίζει μια λάθος εικόνα για αυτόν και τον βλέπει με λάθος μάτι. Έτσι λοιπόν, ο Ευριπίδης μας δίνει ένα μάθημα ζωής. Να μην κρίνουμε από την εξωτερική εικόνα- το φαίνεσθαι κάποιου, αλλά να βλέπουμε την εσωτερική εικόνα του και να βλέπουμε ποιος πραγματικά είναι.
 Ευαγγελία Αναστασιάδου, Γ3