Στρατώνες Καποδίστρια, Άργος

Στρατώνες Καποδίστρια, στο τέλος της δεκαετίας 1920. αρχείο : alphaline

Οι στρατώνες κτίστηκαν αρχικά τη δεκαετία 1690 από τους Ενετούς και χρησίμευσαν ως νοσοκομείο, το οποίο διηύθυναν οι Αδελφοί του Ελέους. Οι Τούρκοι μετέτρεψαν το κτίσμα σε αγορά (μπεζεστένι) και κάθε Κυριακή γινόταν μεγάλο παζάρι από όλη την επαρχία. Επίσης, εκεί στεγάστηκε και το ταχυδρομείο (Μεντζή Χανέ). Γι’ αυτό και σε έγγραφα της επαναστατικής περιόδου (1828 ) το κτίριο αναφέρεται ως μπεζεστένιο ή μεντζίλιο. Κατά την επανάσταση το κτίριο υπέστη μεγάλη καταστροφή και σύμφωνα με μαρτυρίες ξένων περιηγητών είχε μεταβληθεί σε ερείπια. Ξανακτίστηκε από τον Ιωάννη Καποδίστρια (1828-1829 ) και λειτούργησε για πρώτη φορά ως στρατώνας ιππικού. Τότε προστέθηκε και τέταρτη πτέρυγα στη βόρεια πλευρά της μεγάλης αυλής (1830), η οποία σήμερα δεν υπάρχει. Την ανοικοδόμηση του κτιρίου είχε αναλάβει ο Ιθακήσιος αρχιτέκτονας Λάμπρος Ζαβός και την επιστασία στις εργασίες ασκούσε ο αξιωματικός μηχανικού Κ. Φωτάκης. Στο ισόγειο σταβλίζονταν τα άλογα, στον πρώτο όροφο ήταν οι θάλαμοι των στρατιωτών, ενώ στη βόρεια πτέρυγα στεγαζόταν το διοικητήριο και οι κοιτώνες των αξιωματικών. Φαίνεται όμως πως αυτή η πλευρά, που ήταν αξιολογότερη από αρχιτεκτονικής απόψεως, ανακατασκευάστηκε από τους Βαυαρούς (1833) λόγω πυρκαγιάς.

Η θλιβερή ιστορία των στρατώνων, που λίγο ακόμα και θα κατεδαφίζονταν πριν από λίγα χρόνια, αρχίζει από το 1845, όταν κάποιος «γεωμέτρης» θέλησε να οικοπεδοποιήσει τη μεγάλη αυλή και να πουλήσει τα οικόπεδα στους Αργείους. Παρά το γεγονός, πάλι, ότι κτίστηκαν για το στρατό, για μεγάλα χρονικά διαστήματα δεν υπήρχε στρατός στο Άργος. Υπάρχουν πολλά δημοσιεύματα στις τοπικές εφημερίδες, με τα οποία εκφράζονται παράπονα προς τις κυβερνήσεις και διατυπώνεται η άποψη ότι «οι Αξιωματικοί μας δεν θέλουν να μετασταθμεύσουν εις το Άργος, διά να μη χάσουν τα γλυκίσματα του ζαχαροπλαστείου Γιαννάκη, να μη χάσουν την μπύραν και την εκλεκτήν μαγειρικήν της Ήβης, διά να μη χάσουν τας λοιπάς απολαύσεις των ντελικάτων της πρωτευούσης».

Πράγματι, γύρω στο 1850 ο στρατός εγκαταλείπει το Άργος για πολλά χρόνια και μόλις το 1889 επανέρχεται κάποια μονάδα ιππικού για λίγο (1889-1890 και 1891-1892). Την επόμενη χρονιά (1893-94) οι στρατώνες μετατρέπονται σε σχολείο, επειδή η στέγη του καποδιστριακού σχολείου είχε καταρρεύσει. Το Μάιο 1899 έγιναν στους χώρους των στρατώνων τα εγκαίνια της πρώτης Πανελλήνιας Γεωργοκτηνοτροφικής έκθεσης παρουσία του βασιλιά Γεωργίου Α΄, γεγονός με πανελλήνια σημασία. Την περίοδο 1905- 1912 στέγασαν μονάδα πεζικού και στη συνέχεια Τούρκους αιχμαλώ τους των βαλκανικών πολέμων.

Το 1915 εγκαταστάθηκε και πάλι ιππικό μέχρι το 1920 περίπου και στη συνέχεια φιλοξενήθηκαν Μικρασιάτες πρόσφυγες. Την πενταετία 1927-1932 χρησιμοποιήθηκαν από τη Σχολή Έφιππης Χωροφυλακής. Τα επόμενα χρόνια (1932-1936) ο στρατός τους επισκευάζει και τότε ήταν που αντικαταστάθηκαν τα ξύλινα πατώματα του πρώτου ορόφου με τσιμέντo. Αλλά τότε κατεδαφίστηκε, δυστυχώς, η βορινή πτέρυγα, ύστερα από έκθεση κάποιου αξιωματικού του Μηχανικού και γι’ αυτό νοίκιασε ο στρατός το σπίτι του Γόρδωνος (1936).

Την ίδια χρονιά εγκαθίσταται μόνιμα το 6ο Σύνταγμα Πυροβολικού, το οποίο έλαβε μέρος στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο μαζί με πολλούς Αργείους. Κατά τη διάρκεια της κατοχής οι στρατώνες μετατράπηκαν σε άντρο ανακρίσεων και βασανισμών και ύστερα από πολλά χρόνια και για τελευταία φορά φιλοξενείται στρατός την περίοδο 1955-1968.

Το 1971 ο Δήμος Άργους τους αγόρασε από το Ταμείο Εθνικής Άμυνας σε πολύ προσιτή τιμή και η ιδέα της κατεδάφισης δεν άργησε να φανεί. Αυτό το θέμα απασχόλησε το Δήμο, τα Υπουργεία, διάφορους φορείς και το λαό του Άργους μέχρι το 1978, εξαιτίας της εμμονής του Δήμου κυρίως να κατεδαφίσει το μνημείο. Η κρισιμότερη στιγμή ήταν η 5η Μαρτίου 1977, όταν το Δημοτικό Συμβούλιο αποφασίζει την κατεδάφιση (απόφαση 48/1977). Ύστερα από δημοσιεύματα για τη διάσωση του μνημείου και τη δυναμική παρέμβαση της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ναυπλίου και του υπό ίδρυση τότε Πολιτιστικού Ομίλου Άργους και ύστερα από την επίσκεψη του τότε Υπουργού Πολιτισμού Γ. Πλυτά, οι στρατώνες κηρύσσονται διατηρητέοι.

Βιβλιογραφία
Χαρίκλεια Γ. Δημακοπούλου, « Οι Ιστορικοί Στρατώνες του Άργους», Εν Αθήναις 1980. (Ανάτυπον εκ του περιοδικού ¨ ΒΩΜΟΙ¨ , τεύχος 54 – Μάρτιος – Απρίλιος 1980).
Βασίλη Κ. Δωροβίνη, « Στρατώνες Καποδίστρια στο Άργος. Ιστορία και μια πολιτιστική Μάχη». Ανάτυπο από τα ¨Αρχιτεκτονικά Θέματα¨, τεύχος 13 – 1979.
Οδυσσέας Κουμαδωράκης. «Άργος τό πολυδίψιον». Εκδόσεις “Εκ Προοιμίου”. Άργος 2007.
ΠΗΓΗ