Η ΕΥΕΡΓΕΣΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ. Η Κοινωνική Διάσταση (19ος αι. - αρχές 20ού), Αικατερίνη ΚΟΥΤΟΥΞΙΑΔΟΥ

Βασική επιδίωξή μας είναι η έμφαση στη σπουδαιότητα του φαινομένου της ευεργεσίας, με όποια μορφή αυτό εκφράζεται και του βαθμού ανταπόκρισής του κατά την υπό εξέταση περίοδο σε καίριες ανάγκες του τόπου θεραπεύοντας κοινωνικά προβλήματα και εκπαιδευτικές αναγκαιότητες, αναπληρώνοντας τις καθυστερήσεις του κράτους στην αντιμετώπιση προβλημάτων, συμβάλλοντας οικονομικά στη λειτουργία της κρατικής μηχανής. Παρουσιάζονται τα αποτελέσματα μιας ευρύτερης έρευνας βασισμένης κυρίως στη χρησιμοποίηση ανέκδοτου ή μη αρχειακού υλικού, με την οποία επιχειρήθηκε η διερεύνηση του φαινομένου μέσα από την επεξεργασία, κατηγοριοποίηση και καταμέτρηση ενός δείγματος αρκετά σημαντικού πράξεων ευεργεσίας όλων των κατηγοριών και των κατευθύνσεων στο χώρο της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Η απόπειρα της ευεργεσίας να εγκαθιδρύσει με την πρακτική της κράτος δικαίου δεν εμφανίζεται μόνο στο επίπεδο της χρηματοδότησης των νέων θεσμών και ιδρυμάτων, αλλά και της προδρομικής σύλληψής τους, όπως και των τρόπων αντιμετώπισης επειγόντων κοινωνικών προβλημάτων. Μεγάλοι ευεργέτες, ορμώμενοι από ένα πολύπτυχο κινήτρων τοποθετώντας σε περίοπτη θέση εκείνο του εκπολιτισμού και της εθνικής προόδου της χώρας μέσω της παιδείας, θα υποκαταστήσουν τους υποτιθέμενους ειδήμονες παιδαγωγούς μέσα από τις οικονομικές και κοινωνικές πρωτοβουλίες, που θα αναπτύξουν, δρασκελίζοντας προκαταλήψεις και ανασταλτικές δυνάμεις. Η κινητοποίηση, παράλληλα, σημαντικής μάζας μικρότερων δωρητών στην ενίσχυση των εκπαιδευτικών θεσμών θα αποτελέσει ένα εξισορροπιστικό στοιχείο στα αδιέξοδα της τότε ελληνικής κοινωνίας. Γενναιόδωρη ή συμβατική η ευεργετική χειρονομία με τις τυπικές ή ιδιαίτερες τάσεις της πρακτικής της και μέσα από τις συνέχειες και τις ασυνέχειες που παρουσιάζει στην πορεία της σχετικά με συγκεκριμένους επιμέρους τομείς του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος θα συμβάλει τόσο στην πολύπλευρη ενίσχυση του ελληνικού εκπαιδευτικού σχηματισμού, όσο και στην παγίωση μορφών κοινωνικής δικαιοσύνης αποτελώντας έτσι το δίαυλο ενσωμάτωσης της ελληνικής κοινωνίας στον ανεπτυγμένο και εκσυγχρονισμένο δυτικό κόσμο.

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ