ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟΥ: Διαλογισμός και σιωπή

Πολλοί νομίζουν ότι ο διαλογισμός απαιτεί ένα ειδυλλιακό σκηνικό, κατά προτίμηση στη φύση, όπου όλες οι αισθήσεις μας μπορούν να πληρωθούν με ευχάριστα ερεθίσματα. Τονίζεται συχνά η πρόκληση του να ζει κανείς σε μεγάλη πόλη με θόρυβο και δονήσεις όλων των μηχανών της να διαπερνούν το σώμα και το νου. Και είναι αλήθεια. Ίσως είναι πιο δύσκολο να στρέψει κανείς την προσοχή εσωτερικά με τόσο έντονες περισπάσεις της προσοχής ολόγυρα.

Μια ολόκληρη γκάμα παλιών πνευματικών διδασκαλιών, και πιο πρόσφατα ο E. Tolle στη «Δύναμη του Τώρα» προτείνουν ότι σε όποια κατάσταση και αν βρεθούμε, εφόσον δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι για να την αλλάξουμε, χρειάζεται να την παραδεχθούμε εσωτερικά*.

Όσο περισσότερο αντιστεκόμαστε στο πώς έχουνε τα πράγματα τόσο πιο έντονες είναι οι διακυμάνσεις του νου μας, και ΑΥΤΟ ακριβώς μας καθιστά μη ικανούς να συγκεντρωθούμε. Δεν είναι η κατάσταση των ερεθισμάτων που μας περιτριγυρίζουν, αλλά η αντίδρασή μας σε αυτά εκείνη που μας εμποδίζει να βρούμε εσωτερική γαλήνη. Εάν, αντιθέτως, δεχθούμε και αγκαλιάσουμε τη στιγμή όπως έχει, πιθανότατα θα ανακαλύψουμε ότι η σιωπή που επιθυμούμε, στην πραγματικότητα βρίσκεται εντός μας, όπου βρισκόταν και θα βρίσκεται πάντοτε.

Διότι η ήρεμη, ενσυνείδητη κατάσταση είναι η πραγματική μας φύση. Αυτή η εσωτερική σιωπή παραμένει ανενόχλητη όχι μόνο από τις εξωτερικές συνθήκες, αλλά επίσης από κάθε θόρυβο που συνεχίζεται στον ίδιο το νου μας. Είναι η σιωπή ΠΙΣΩ από τις σκέψεις. Τι μπορούμε να κάνουμε να μείνουμε σε επαφή μ’ αυτήν.

Εάν στο τέλος του μαθήματος γιόγκα, πάνω που χαλαρώνετε στη Savasana ακούσετε ένα δυνατό θόρυβο αυτοκινήτου που περνά δίπλα από το studio, την επόμενη φορά δοκιμάστε τα ακόλουθα:- Συνειδητοποιήστε τον ήχο.- Συνειδητοποιήστε την ακουστική αίσθηση που καταγράφει τον ήχο.- Παρακολουθήστε την αντίδρασή σας.- Αν παρατηρήσετε τρίξιμο σε κάποιο μέρος του σώματος, αυτή είναι η εσωτερική σας αντίσταση στον ήχο.- Χαλαρώστε αυτή την περιοχή του σώματος.- Αφήστε την σφιχτή περιοχή να εκταθεί με την αποδοχή της θορυβώδης δόνησης.- Έχετε επίγνωση των σκέψεων που μπορούν να δημιουργηθούν όπως: «από πού ήρθε αυτός ο ήχος;» (παρελθόν) ή «άραγε θα δυναμώσει;» «πότε θα περάσει;» (μέλλον). Όλη αυτή η ανάλυση παρασύρει το νου μακριά από την παρούσα στιγμή και προκαλεί περαιτέρω δυσφορία.

Για περισσότερους ανθρώπους η άσκηση αυτή είναι εύκολη για λίγες στιγμές. Κατόπιν όμως τείνουν γρήγορα να στρέφονται πάλι πίσω στην ταύτιση με το νου. Τι μπορεί να κάνει κανείς με αυτό; Πώς θα μπορέσετε να διατηρήσετε την επίγνωση, αν αρχικά καταγράψετε ένα συναίσθημα ή, εναλλακτικά, μια σκέψη; Και τα δύο αναλύονται παρακάτω.

1. Εάν πρώτα καταγράψετε συναίσθημα – δυσφορία, άγχος, θυμός, μια αίσθηση συρρίκνωσης στο στήθος, την κοιλιά ή αλλού. Αποκτήστε επίγνωση του πώς το συναίσθημα πυροδοτεί μια σκέψη. Συνηθισμένες σκέψεις είναι «μισώ αυτό το θόρυβο», «δεν αντέχω τα αυτοκίνητα και την ρύπανση», «έχει πια γεμίσει αυτή την πόλη», κλπ. Αν ήδη ασκείσθε στην «παρακολούθηση συναισθημάτων» μπορεί να σκεφθείτε «ορίστε, πάλι θυμώνω και αντιδρώ, ενώ δεν θα έπρεπε » ή «θα έπρεπε να τα καταφέρνω καλύτερα στην άσκηση αποδοχής» κλπ. Αυτό μόνο θα σας βγάλει από την επίγνωση (awareness) που νιώσατε για λίγες στιγμές και θα σας πάει πίσω στην ταύτιση με το νου. Τροφοδοτεί το συναίσθημα και δημιουργεί ένα φαύλο κύκλο.

Άντ’ αυτού, όταν αποκτήσετε επίγνωση του συναισθήματος, παραμείνετε στην παρούσα στιγμή, με συνείδηση του συναισθήματος, αλλά χωρίς να το καταδικάζετε. Συνειδητοποιήστε ότι τα συναισθήματα συμβαίνουν στο σώμα και στο νου, αλλά στην ουσία δεν είναι Εσείς. Για να το συνειδητοποιήσετε δεν σημαίνει να «το σκεφθείτε». Περισσότερο σημαίνει «να το γνωρίζετε» με τη βαθύτερη εσωτερική σας σοφία, η οποία επέρχεται μόνον όταν ΔΕΝ σκέφτεστε.

2. Εάν πρώτα καταγράψετε μια σκέψη. Η διαδικασία είναι παρόμοια – αποκτείστε την επίγνωσή αυτής, χωρίς να την κρίνετε. Υπάρχει ένας ολόκληρος κόσμος που χωρίζει το να αφήνουμε τις σκέψεις να ΕΙΝΑΙ (παρατηρούμε τις σκέψεις που παράγει ο νους) από το να ΕΙΜΑΣΤΕ οι σκέψεις (αναγνωρίζουμε το νου ως αυτό που είμαστε).

«Αυτοκίνητο! Σίγουρα θα με βγάλει από τη χαλάρωσή μου!» ή «Θα πρέπει πάλι να εξασκηθώ στην παρουσία (presence) και στην ακινησία (stillness), ενώ το μόνο που ήθελα είναι να χαλαρώσω», ή «Τίποτα δε μου πάει καλά σήμερα». Δείτε το πώς η σκέψη πυροδοτεί ένα συναίσθημα. Αποκτήστε επίγνωση της προσωποποίησης της σκέψης. «Εγώ, «Εμένα» «Δικό μου» και ούτω καθεξής. Οι σκέψεις που προκαλούν έντονα συναισθήματα αναπόφευκτα φέρνουν μαζί τους ισχυρό στοιχείο του εγώ. Το εγώ τα βλέπει όλα ως προσωπικά, και λατρεύει το παράπονο. Και ένας τρόπος που το εγώ μεγαλώνει ακόμα περισσότερο είναι το να σκεφτούμε: «Να πάλι αυτό το εγώ μου, τι να το κάνω πια;» και έπειτα «Γιατί καταδικάζω το εγώ μου, αφού έπρεπε να παραμείνω ουδέτερος/η». Αυξάνεται ο θόρυβος του νου. Η αρχικά καταγραφείσα σκέψη μετατρέπεται σε κύμα σκέψεων.

Αντιθέτως, όταν αποκτάτε επίγνωση της πρώτης σκέψης «Αυτοκίνητο! Σίγουρα θα με βγάλει από τη χαλάρωσή μου!» δοκιμάστε τα εξής: - Αναρωτηθείτε «Μπορώ να το επιτρέψω αυτό να συμβεί;» - Ή αναγνωρίστε: «Η κατάσταση είναι έτσι ή έτσι (θορυβώδης). Ποια είναι η αντίδρασή μου σ’ αυτήν;» Κατόπιν παρατηρείτε τα συναισθήματα- Προσθέσετε την αναπνοή στο φάσμα των αισθήσεων. «Πώς είναι η αναπνοή μου αυτή τη στιγμή;» Νιώστε ότι εσείς και η αναπνοή σας μαζί ακούτε το θόρυβο. Νιώστε τον εσωτερικό σας χώρο να διευρύνεται.

Μ’ αυτό τον τρόπο, όσο ισχυρότεροι γίνονται οι περιρρέοντες ήχοι, τόσο μεγαλύτερη χαλάρωση μπορεί να βιώσετε. Διακρίνοντας ανάμεσα στην κατάσταση και την αντίδρασή σας σε αυτήν σημαίνει ότι μετατρέπεστε σε μάρτυρα. Και όποτε μετατρέπεστε σε μάρτυρα, σε παρατηρητή, δεν είστε πλέον ταυτισμένοι με το νου. Αυτό ακριβώς είναι και η αρχή της αφύπνισης.

Επομένως, όταν παρουσιάζονται διάφορες δυσκολίες, είναι καλό να θυμάται κανείς ότι οι καταστάσεις με τις μεγαλύτερες προκλήσεις προσφέρουν και τη μεγαλύτερη ευκαιρία για αλλαγή. Είναι δικιά μας επιλογή το αν θα παραμείνουμε στην γκρίνια για τη θορυβώδη πόλη, ή αν θα στραφούμε αλλού - στο επίπεδο όπου δεν υπάρχουν καλοί ή κακοί ήχοι, απλά ήχοι, δονήσεις που έρχονται και πάνε, η μουσική της πόλης που μας ακολουθεί στο μονοπάτι της μεταμόρφωσής μας.

* Το να βιώνουμε εσωτερική παραδοχή δε σημαίνει ότι αποδεχόμαστε παθητικά οτιδήποτε μας συμβαίνει – πχ. βίαιες σχέσεις, δυσάρεστη απασχόληση κλπ. Δε σημαίνει ότι παύουμε να θέλουμε να αλλάξουμε τα άδικα πράγματα σ’ αυτόν τον κόσμο ή τις δικές μας κακές συνήθειες. Δεν παύουμε να θέλουμε να αλλάξουμε οι ίδιοι και να εξελιχθούμε….Αντιθέτως, σημαίνει ότι γινόμαστε πιο ικανοί να επιφέρουμε αληθινές αλλαγές. Αυτό σημαίνει ότι αναγνωρίζουμε, κατανοούμε και παραδεχόμαστε την κατάσταση όπως ακριβώς είναι (στις πραγματικές της παραμέτρους και διαστάσεις). Το πρώτο αυτό βήμα μας φέρνει από μια στάση ατελέσφορης αντίστασης – γκρίνια, άρνηση της πραγματικότητας, μετάνοια, ντροπή, θυμό, φόβο – σε μια στάση παραδοχής. Αυτό μας επιτρέπει να σταματήσουμε να βασανίζουμε τον εαυτό μας νοητικά και ψυχολογικά για το πώς είναι, και πώς θα έπρεπε να ήταν η κατάσταση, και να ενεργήσουμε με τον πλέον κατάλληλο τρόπο – κάνοντας πιο αντικειμενικές, καρποφόρες και νηφάλιες πράξεις.